Woorden met MKM

Algemeen

Leerlingen leren MKM-woorden schrijven met één medeklinker met een korte of lange klank, zoals bol, pen, kat, boom, doos, en pan.

Belang

Het leren van MKM-woorden is nodig als basis voor alle overige spellingafspraken. Overigens kan een fout in korte of lange klank een verschil in betekenis maken (man - maan).

Introductie

De leerlingen oefenen met het herkennen van korte en lange klanken. Spreek een klank uit of luister naar een klank (a, aa, e, ee, i, o, oo, u, uu). Hoor je een korte klank? Dan steken de leerlingen hun hand op. Hoor je een lange klank? Dan houden de leerlingen de hand op tafel. Dit doen ze met de ogen dicht, zodat ze zelf moeten nadenken. Daarna doe je dit met klankzuivere woorden, zoals mat, bak, bed, poot, raam, duur, etc. Sleep met de leerlingen de volgende woorden in het juiste vak: kaas, hok, bal, boom, sok, pan, muur. Laat de leerlingen deze woorden hakken. Het herhalen van het begrip medeklinker oefen je met dezelfde woorden. Welke medeklinker hoor je vooraan? Welke medeklinker hoor je achteraan? Laat ze de letter eventueel opschrijven of uit de letterbak pakken.

Instructie

Leg uit wat je hoort bij het in klanken hakken van woorden zoals 'pan'. Het voorbeeldwoord 'pan' hak je in stukken: p | a | n. Je hoort een medeklinker p vooraan, een korte klank a in het midden en een p achteraan. Dan schrijf je pan. Woorden met MKM (medeklinker, een korte of lange klank, medeklinker) horen bij de luisterwoorden. Bespreek met de leerlingen dat je deze woorden schrijft zoals je ze hoort. Bespreek de stappen voor het spellen. Vervolgens doe je de stappen voor met het woord 'mol'. Op de lijntjes kun je het woord schrijven. Laat bij het woord 'tas' de leerling zelf het woord in stukken hakken en het woord opschrijven. Je kunt zelf eventueel meeschrijven in het schrijfvlak. Ten slotte doorlopen de leerlingen de stappen met het woord 'muur'.

Inoefening

De leerlingen oefenen de auditieve analyse (ontdekken en herkennen van klanken in woorden) door onderscheid te maken tussen korte en lange klanken. Daarna oefenen ze met het plaatsen in de juiste volgorde van de fonemen en het hakken van een woord dat te horen is.

Afsluiting

Controleer of de leerlingen nu weten hoe ze MKM-woorden schrijven. Laat de leerlingen formuleren welke stappen er nodig zijn om de woorden goed te kunnen schrijven. Daarna geef je een dictee.
Dictee:
1. Ik kom uit mijn bed. Schrijf op: kom
2. Ik ren naar het raam. Schrijf op: ren
3. De maan is goed te zien. Schrijf op: maan
4. Schrijf op: Het is net een bal.

Aandachtspunten

Oefen met leerlingen die moeite hebben met het hakken en plakken van woorden en het plaatsen van de fonemen in de juiste volgorde extra. Dit kun je ondersteunen door middel van een hak-en-plak-kaart of visuele hak-en-plak-beweging. Let erop dat je bij het hakken van woorden altijd de klank laat horen zoals het in het woord te horen is, dus met letterklanken (letter a = /à/) en niet met alfabetklanken (letter a = /aa/).

Instructiemateriaal

Eventueel een letterbak.