Woorden eindigend op ~erd en ~aard

Algemeen

Leerlingen leren woorden eindigend op ~erd of ~aard (zoals lieverd en luiaard) juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden zoals 'lieverd' en 'rijkaard' op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je een compliment wilt geven.

Introductie

Je herhaalt wat je moet doen als een woord eindigt op /t/. Je maakt het woord langer en hoort of je ~d of ~t moet schrijven (kwade - kwaad, grote - groot). Je legt uit dat woorden met ~erd en ~aard iets zeggen over het karakter van een persoon. Lieverd zegt dat de jongen lief is, slimmerd zegt dat de jongen slim is. Maar, deze woorden kun je niet altijd langer maken.

Instructie

De leerlingen luisteren naar de woorden 'lieverd' en 'luiaard'. Je vraagt aan de leerlingen wat je hoort aan het eind van de woorden. Je hoort /urt/ en je hoort /aart/. Daarna vraag je aan de leerlingen wat je ziet aan het eind van de woorden. Je ziet ~erd en je ziet ~aard. Vervolgens leg je de regel uit die bij deze categorie hoort. Hoor je /urt/ of /aart/ aan het einde van het woord en gaat het om een persoon of dier? Dan schrijf je ~erd of ~aard. - Als afleider kun je werkwoorden die eindigen op ~ert, zoals 'tovert' noemen. Vervolgens passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'rijkaard' en 'sufferd'. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij de woorden 'leukerd' en 'knapperd'.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen aan welk woord met ~erd klinkt als /ert/. Vervolgens geven de leerlingen de categorie bij het woord aan. Daarna moeten de leerlingen het woord afmaken en opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees.

Dictee van de categorie:
1. Mijn hond is een lieverd. Schrijf op: lieverd
2. De leukerd rolt graag door de modder. Schrijf op: leukerd
3. Mijn hond is geen engerd. Schrijf op: engerd
4. Schrijf de zin op: Mijn hond is toch een lafaard.

Gemengd dictee:
1. Mijn hond doet geen vlieg kwaad. Schrijf op: kwaad
2. Normaal heeft hij een witte snuit. Schrijf op: snuit
3. Maar door de modder is hij zwart. Schrijf op: zwart
4. Schrijf de zin op: Nu moet de stinkerd in bad.

Aandachtspunten

- Woorden zoals 'lieverd' en 'luiaard' vormen een uitzondering op de normale regel die wordt gebruikt bij woorden die eindigen op /t/. De leerlingen kunnen het woord dus niet langer maken.