Schattend aftrekken t/m 100.000

Algemeen

De leerlingen kunnen schattend aftrekken t/m 100 000 door getallen af te ronden op een duizendvoud of tienduizendvoud.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Bespreek hoe je een getal handig kunt afronden en naar welk cijfer je dan kijkt. Bij afronden op een tienduizendvoud kijk je naar het duizendtal en bij afronden op een duizendvoud kijk je naar het honderdtal. Herhaal dit met behulp van een getallenlijn. Op het digibord staan zes getallen. Vraag de leerlingen om de getallen af te ronden op de juiste manier af te ronden door ze te verbinden aan de blauwe getallen.

Instructie

Leg uit dat je bij schattend aftrekken getallen eerst gaat afronden naar een rond getal en dan hiermee de som uitrekent. De som 49 904 - 10 076 ≈ ... kun je bijvoorbeeld uitrekenen met de schatsom 50 000 - 10 000. Leg daarna met een ander voorbeeld uit dat je getallen kunt afronden op een duizendvoud en op een tienduizendvoud. Laat de verschillende getallen zien die je makkelijk op een honderdvoud, een duizendvoud en een tienduizendvoud afrondt en vraag bij enkele getallen om deze af te ronden en hoe leerlingen dat doen. Benadruk dat bij schattend rekenen er meerdere mogelijkheden zijn. Oefen daarna het schattend aftrekken door bij drie sommen de beste schatsom erbij te zoeken. Oefen daarna nog samen met de leerlingen het schattend aftrekken door de getallen samen af te ronden, de schatsom te noteren en de som uit te rekenen. Vervolgens reken je een som ongeveer en precies uit. Kom samen tot de conclusie dat de schatting en de precieze uitkomst dichtbij elkaar liggen. Leg uit dat je ook schatsommen hebt waarbij je meerdere getallen moet aftrekken. Vertel dat je deze getallen ook eerst op kunt tellen en ze in één keer eraf kan halen. Vervolgens oefen je een voorbeeld waarbij geschat wordt in een realistische context met kilometers, waarbij je vraagt hoeveel kilometers er ongeveer nog gevlogen moet worden.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen aftrekken tot en met 100 000, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om de getallen af te ronden en vervolgens de sommen uit te rekenen?
- Wanneer rond je een getal af op een duizendvoud of tienduizendvoud?
- Hoe rond je een getal af zoals 12 289 en 48 305?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met schattend rekenen door te bepalen met welke schatsom je het dichtst bij het antwoord komt. Daarna lossen ze een verhaalsom op waarbij ze bepalen wat de uitkomst ongeveer is door de getallen af te ronden op een tienduizendvoud. Vervolgens rekenen ze een som zonder visuele ondersteuning ongeveer uit door beide getallen af te ronden en zo de uitkomst te bepalen.

Afsluiting

Bespreek nogmaals met de leerlingen dat het handig is om schattend te kunnen aftrekken zodat je zo snel weet hoeveel er ongeveer over blijft. Bespreek ook waarom je soms afrondt op een tienduizendvoud, maar soms ook op een duizendvoud. Laat ze als afsluiting de minsommen, schatsommen en schattingen bij elkaar zoeken. Oefen daarna nogmaals met afronden door een aantal getallen te laten zien waarbij leerlingen gaan staan als ze het getal naar boven moeten afronden en gaan zitten als ze het getal naar beneden moeten afronden.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het schattend aftrekken eerst oefenen met afronden en met het aftrekken met tienduizendvouden. Let erop dat leerlingen die er lang over doen niet de som precies uitrekenen en het antwoord afronden, door steeds te vragen welke schatsom de leerling gebruikt.