Samenstellen van getallen t/m 10

Algemeen

De leerlingen kunnen bepalen welke getallen samen een getal tot 10 vormen.

Belang

Als leerlingen goed willen leren rekenen is het belangrijk om getallen t/m 10 te kunnen samenstellen. Het helpt hen bijvoorbeeld om gemakkelijker te kunnen optellen en aftrekken. Je kunt bijvoorbeeld een groepje van 5 kinderen maken met 4 jongens en 1 meisje, maar ook met 3 jongens en 2 meisjes en ook met 5 jongens en 0 meisjes.

Introductie

Eerst laat je leerlingen afbeeldingen zien waarbij ze voorwerpen kunnen tellen, daarna tellen ze stippen op lieveheersbeestjes. Laat leerlingen hardop voordoen hoe ze tellen.

Instructie

Bespreek met de leerlingen dat je getallen op verschillende manieren kunt samenstellen door te vragen hoeveel stippen de lieveheersbeestjes samen hebben. Alle setjes van 2 hebben steeds samen 5 stippen. Leg hiermee uit dat een getal uit verschillende andere kleinere getallen kan bestaan die samen evenveel zijn. Laat dan de verschillende lieveheersbeestjes zien en vraag welke lieveheersbeestjes samen 4 stippen hebben. Laat eerst samen 4 zoeken met twee lieveheersbeestjes en dan met drie lieveheersbeestjes. Door de vakjes uit te gummen wordt zichtbaar of het juiste setje lieveheersbeestjes is gekozen.
Daarna ga je samen met de leerlingen getallen verdelen in verschillende kleinere getallen door stippen op de lieveheersbeestjes te slepen en de bijbehorende getallen daaronder te noteren. Eerst verdeel je het getal hierbij in twee getallen en daarna op dezelfde manier in drie getallen.
Vervolgens leg je uit hoe leerlingen kunnen uitrekenen uit welke kleinere getallen een getal bestaat waarbij het totale aantal is weergegeven met schoenen. De leerlingen tellen eerst een aantal van één van de getallen en tellen dan hoeveel er nog over zijn. Als hier een getal van is dan kunnen ze deze twee getallen samen kiezen. Is hier geen getal van dan tellen ze nog een keer een aantal met een ander getal. Bespreek daarna dat je ook getallen kunt samenstellen met meer dan 2 getallen met een voorbeeld waarbij het totale aantal is weergegeven met tubes. De leerlingen tellen hier eerst ook het aantal van de getallen en kijken dan of ze wat er over is kunnen samenstellen met meerdere getallen die er staan door te tellen en te kijken wat er over blijft.
Als laatste oefen je met leerlingen uit welke twee getallen het getal 8 bestaat en uit welke drie getallen het getal 6, zonder dat hierbij de totale hoeveelheid zichtbaar is. Laat leerlingen die dit nodig hebben hierbij het aantal neerleggen met blokjes en de blokjes verdelen.

Controleer of de leerlingen getallen t/m 10 kunnen samenstellen door de volgende vragen te stellen:
- Wat doe je als je een getal samenstelt uit meerdere getallen?
- Uit welke getallen kan het getal 5 bestaan?
- Kan het getal 8 uit 3 getallen bestaan? Uit welke?

Inoefening

Eerst oefen je met de leerlingen het samenstellen van een getal die uit twee getallen bestaat waarbij het totale aantal zichtbaar is en leerlingen kunnen tellen. Daarna oefen je het samenstellen van getallen in een oefening waarbij de leerlingen twee setjes van twee getallen moeten maken. Als laatste oefen je een getal samenstellen die uit drie getallen bestaat.

Afsluiting

Je herhaalt het leerdoel en vraagt wat je doet als je een getal samenstelt uit meerdere getallen, uit welke getallen bijvoorbeeld het getal 5 kan bestaan en of het getal 8 uit drie getallen kan bestaan en welke dat zijn. Daarna speel je het spel kaartje draaien met getallen t/m 10. Je deelt de klas in, in groepjes van 3 of 4 leerlingen. Een leerling draait een getalkaartje om en degene die twee getallen noemt waaruit het getal op het kaartje kan bestaan mag het kaartje houden. De leerling met de meeste kaartjes wint. Daarna kunnen ze het spel ook spelen met de regel dat ze drie getallen moeten noemen die samen het getal op het kaartje vormen.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het samenstellen, blokjes gebruiken. Oefen met ze het totale aantal neer te leggen en groepjes te maken van de getallen waar ze uit kunnen kiezen.

Instructiemateriaal

Getalkaartjes t/m 10, blokjes.