Pv. verleden tijd zwak zonder stam op d, t, v of z

Algemeen

Leerlingen leren zowel enkelvoud als meervoud van de persoonsvormen verleden tijd waarbij de stam niet op d, t, v of z eindigt. De leerlingen leren de kofschipregel toe te passen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om persoonsvormen in de verleden tijd op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je in je dagboek schrijft.

Introductie

Je herhaalt de begrippen enkelvoud en meervoud door de bladeren aan de juiste boom te hangen. Daarna herhaal je de begrippen verleden tijd sterk en verleden tijd zwak door de luidsprekers naar de juiste band te slepen.

Instructie

Door de stappen in het stroomschema te volgen laat je zien dat de leerlingen vandaag leren om de persoonsvorm verleden tijd met een zwakke klankverandering juist te spellen. Je legt de regels uit die bij deze stap horen en je verwijst naar de wandkaart.
Eindigt de stam op een letter in 't kofschip-x?
Ja: schrijf de ik-vorm + te(n) op.
Nee: Schrijf de ik-vorm + de(n) op.
Vervolgens doe je de stappen voor met de woorden 'bellen', 'schamen' en 'gapen'. Daarna doorlopen de leerlingen de stappen bij het woord 'snurken'. Gebruik ook het stroomschema om de stappen visueel te maken. Ten slotte controleer je of de leerlingen de woorden helemaal zelf op kunnen schrijven.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen het missende woord aan. Vervolgens kiezen de leerlingen de juiste uitgang. Daarna moeten de leerlingen het woord uit de zin opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees. Door de dictees op het bord te tonen, leren de leerlingen de werkwoorden te vervoegen. Je zegt de juiste vorm van het werkwoord pas hardop tijdens het nakijken van het dictee.

Dictee van de categorie (volledig in verleden tijd):
1. Vorige week dreigde het team te verliezen. (dreigen, vt)
2. De keeper verdedigde het doel. (verdedigen, vt)
3. Maar de tegenstanders maakten de beslissende goal. (maken, vt)
4. We feliciteerden de tegenstanders. (feliciteren, vt)

Gemengd dictee (tegenwoordige en verleden tijd):
1. Ik vind sporten erg leuk. (vinden, tt)
2. Ons team wordt later kampioen. (worden, tt)
3. We weten de volgende wedstrijd te winnen. (weten, tt)
4. Gisteren voorspelde Tom de uitslag van de wedstrijd. (voorspellen, vt)

Aandachtspunten

- Het stroomschema kan de leerlingen helpen bij het spellen van de werkwoorden. Het stroomschema is te zien aan het begin van de instructie, daarnaast is het ook onder diverse instructiepagina's te vinden. Schuif daarvoor de pagina omlaag. Door de leerlingen een eigen stroomschema te geven, kunnen zij zelf de stappen zetten. Je vindt de stroomschema's om te printen via deze link: wandkaarten en stroomschema spelling
- De kans bestaat dat de leerlingen de kofschipregel niet goed toepassen. De leerlingen schrijven een d of t in plaats van andersom. Een ezelsbruggetje kan de leerling helpen. De eerste letter van 't kofschip-x is t. Dus als de laatste letter van de stam in 't kofschip-x zit, schrijf ik een t.
- Er kan verwarring over de stam en de ik-vorm ontstaan. De stam is het hele werkwoord - en (bv: bellen, bell). De ik-vorm is de bewerkte stam (bv: bel). Het consequent toepassen van deze begrippen helpt wanneer de leerlingen lastigere woorden (bv: verven) in de verleden tijd leren spellen.
- Er kan verwarring ontstaan over woorden waarbij de laatste letter van de stam een klinker uit 't kofschip-x is (bv: de i bij gooien). Benadruk dat de kofschipregel opgaat voor de medeklinkers, niet voor de klinkers.