Optellen t/m 20 met tientaloverschrijding met bussommen

Algemeen

De leerlingen kunnen optellen t/m 20 via bussommen met tientaloverschrijding.

Belang

Als leerlingen goed willen leren rekenen, dan is het belangrijk om getallen tot en met 20 te kunnen optellen via bussommen met tientaloverschrijding. Bussommen helpen hen om optelsommen beter te begrijpen door de optelsom te visualiseren.

Introductie

Je laat een afbeelding zien van een dubbeldekker waar veel mensen instappen. Vraag vervolgens of iemand ook wel eens in een bus heeft gezeten waar opeens veel mensen instapten. Daarna oefen je drie keer met het aanvullen tot 10 met een aantal kinderen. Vraag steeds hoeveel kinderen erbij moeten om er samen 10 te krijgen.

Instructie

Je legt aan de hand van een voorbeeld met drie afbeeldingen van bussen uit dat je eerst kijkt naar hoeveel personen er in de bus zitten, dat je daarna kijkt naar hoeveel personen er in willen stappen en dat je vervolgens uitrekent hoeveel personen er bij elkaar opgeteld in de bus zitten om weg te rijden. Dit doe je door de personen die al in de bus zaten en de bus instappen bij elkaar op te tellen. Vraag hierbij steeds wat het eerste getal is van de som, wat het tweede getal is van de som en wat de uitkomst is en bespreekt dat ze op de uitkomst komen door de getallen bij elkaar op te tellen. Laat daarna met het voorbeeld zien dat je bij het optellen door het tiental eerst kunt aanvullen tot 10 door het tweede getal te splitsen. Vervolgens oefen je samen met de klas nog twee bussommen uit op het bord waarbij de personen te tellen zijn en de leerlingen kunnen doortellen of kunnen aanvullen tot 10 door te splitsen.
Daarna vertel je dat het plaatje steeds hetzelfde blijft, dus dat de bussom met één afbeelding kunnen maken. Oefen dit samen met twee bussommen. Laat daarna ook zien dat er bussommen zijn waarbij je de personen niet kan tellen, maar er al getallen staan. Bij de eerste som leg je uit dat je eerst kijkt naar hoeveel personen er in de bus zitten en dat je vervolgens het getal dat bij de bushalte staat erbij optelt, dat zijn namelijk hoeveel personen erbij komen in de bus.
Laat ook hierbij met een voorbeeld zien dat je bij het optellen door het tiental eerst kunt aanvullen tot 10 door het tweede getal te splitsen. Vervolgens oefen je een bussom waarbij zowel het aantal personen dat in de bus zit als dat er bij komt is aangegeven met getallen. Leg uit dat het eerste getal betekent hoeveel personen er in de bus zitten en het tweede getal betekent hoeveel personen er nog bij komen. Om te weten hoeveel personen er wegrijden tellen de leerlingen deze getallen bij elkaar op.

Controleer of de leerlingen kunnen optellen t/m 20 via bussommen met tientaloverschrijding:
- Welke stappen maak je steeds bij het maken van bussommen?
- Het aantal personen dat al in de bus zit, is dat het eerste of tweede getal van de som?
- Wat doe je met de personen die erbij instappen?

Inoefening

Eerst ga je samen met de leerlingen bepalen welke som bij de afbeelding hoort en kies je het juiste antwoord uit de vier meerkeuzemogelijkheden. Daarna ga je weer samen kijken naar welke som bij de afbeelding hoort, maar nu moet je zelf de som invullen. Vervolgens reken je met de leerlingen de sommen uit die op de afbeelding staat.

Afsluiting

Je herhaalt het leerdoel en vraagt welke stappen je doorloopt bij een bussom. Daarna vraag je nog met twee voorbeelden hoeveel mensen er in de bus zitten als er een aantal in zitten en een aantal instappen. Vervolgens laat je de leerlingen in kleine groepjes een bussom maken door te dobbelen met een 10-zijdige dobbelsteen. Ze gooien twee keer. De eerste worp zijn het aantal mensen die in de bus zitten, de tweede worp zijn het aantal mensen die instappen. Vervolgens maken zij de som.

Aandachtspunten

Oefen met leerlingen die het moeilijk vinden steeds weer de drie stappen: Kijken hoeveel er in de bus zitten, kijken hoeveel erin stappen en kijken hoeveel je samen hebt. Je kunt deze leerlingen ook blokjes laten neerleggen voor elk persoon die in de bus zit en voor elk persoon die erbij komt en dan de blokjes laten tellen. Je kunt vervolgens met kleinere sommen oefenen, bijvoorbeeld met optelsommen waarin 8 of 9 mensen al in de bus zitten en er 2, 3 of 4 mensen instappen. Deze sommen kun je daarna uitbouwen door steeds minder mensen in de bus te hebben en er steeds meer te laten instappen.

Instructiemateriaal

Tienzijdige dobbelstenen, blokjes.