Optellen t/m 20 met overschrijding via 1 meer of minder

Algemeen

Leerlingen leren optellen tot en met 20 waarbij ze steeds één erbij moeten tellen of één eraf moeten halen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het handig is als je kunt optellen met steeds één meer of één minder. Als je weet wanneer je er steeds één bij moet tellen of één eraf moet halen, hoef je niet alle sommen apart uit te rekenen.

Introductie

Je vraagt een leerling naar voren te komen en laat hem een getal zien. De leerling moet het juiste aantal stappen zetten. De klas moet aangeven bij welk getal de leerling is gestopt. Daarna laat je de leerlingen in tweetallen terugtellen van 20 naar 10. Daarbij moeten ze proberen om binnen de tijd terug te tellen.

Instructie

Je laat de lijmstiften op het digibord zien. Geef aan dat er zes lijmstiften zijn en er nog vier bij komen. Samen is dit tien. Bespreek ook de andere sommen die horen bij de lijmstiften. Vraag de leerlingen of hen iets opvalt aan de sommen. Geef aan dat er steeds één stift bij komt. Er zijn niet altijd afbeeldingen die je kunt gebruiken om te tellen. Soms staat er ook alleen een som. Vergelijk dan beide sommen. Als het eerste één meer is in de tweede som, is het antwoord ook één meer in de tweede som. Laat de sommen op het digibord zien en vraag de leerlingen wat de antwoorden zijn. Vraag ook hoe zij achter het antwoord van de tweede som en de derde som zijn gekomen. Hebben zij deze opnieuw uitgerekend of hebben zij er één bij geteld? Geef aan dat wanneer het tweede getal in de tweede som één meer is dan in de eerste som, het antwoord ook één meer is. Oefen ook de sommen die hierbij horen.
Daarna laat je de lijmstiften zien en geef je aan dat er tien zijn en er vier bij komen. Samen is dit veertien. Bespreek ook de andere sommen die horen bij de lijmstiften. Vraag de leerlingen of hen iets opvalt aan de sommen. Geef aan dat er steeds één lijmstift af gaat. Er zijn niet altijd afbeeldingen die je kunt gebruiken om te tellen. Soms staat er ook alleen een som. Vergelijk dan beide sommen. Als het eerste getal één minder is in de tweede som, is het antwoord ook één minder in de tweede som. Laat de sommen op het digibord zien en vraag de leerlingen wat de antwoorden zijn. Vraag ook hoe zij bij deze antwoorden zijn gekomen. Vervolgens laat je de sommen op het digibord zien en rekenen de leerlingen dit uit. Laat hen de antwoorden opschrijven en omhoog houden, zodat je het kunt controleren.

Controleer of de leerlingen kunnen optellen tot 20 via één meer of minder met de volgende vraag/opdrachten:
- Waar moet je naar kijken om te weten of er steeds één bij moet of dat er één af gaat?
- Reken de volgende sommen uit: 3 + 7 = en 4 + 7 =
- Reken de volgende sommen uit: 10 + 5 =, 9 + 5 = en 8 + 5 =

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het optellen via één meer of één minder waarbij de leerlingen antwoord moeten geven op drie sommen. Daarna oefenen ze met het optellen via één meer of minder met drie sommen en daarna met vier sommen.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om te kunnen optellen tot en met 20 waarbij je er steeds één bij moet tellen of één eraf moet halen, omdat je zo snel een rij sommetjes op kunt lossen zonder iedere som apart uit te rekenen. Laat de sommen op het digibord zien en laat de leerlingen de sommen uitrekenen. Vraag de leerlingen hoe zij het hebben uitgerekend en vraag of zij op een handige manier aan de antwoorden zijn gekomen, of dat ze alle sommen hebben uitgerekend. Vervolgens sleep je de verfvlek weg om te laten zien wat het antwoord is.

Aandachtspunten

Leerlingen die moeite hebben met het optellen met steeds één meer of minder, kunnen gebruikmaken van MAB-materiaal. Laat hen eerst het juiste aantal blokjes neerleggen dat bij een som past. Vervolgens laat je een som zien waarbij het ééntje meer is. De leerling moet één extra blokje neerleggen bij de blokjes die er al liggen. Dit herhaal je, maar je laat dan een som zien waarbij er één minder is.