Optellen t/m 10.000 via de nulregel

Algemeen

De leerlingen kunnen optellen t/m 10 000 via de nulregel. Ze leren duizendvouden snel op te tellen door gebruik te maken van een hulpsom zonder nullen.

Belang

Als leerlingen optellen tot en met 10 000 via de nulregel, kunnen leerlingen veel sneller duizendvouden optellen.

Introductie

Op het bord staat MAB-materiaal met een blokje, tien blokjes, honderd blokjes en duizend blokjes weergegeven. Vraag aan de leerlingen om de 10 000 blokjes zo handig mogelijk naar het witte vlak te slepen. Als je de kubussen met duizend blokjes gebruikt, heb je het getal het snelst neergelegd. Oefen eventueel nog wat andere getallen.

Instructie

Je bespreekt eerst dat heb belangrijk is om met de nulregel te kunnen optellen zodat je sneller kunt optellen. Bespreek daarna met de leerlingen dat de tienvouden altijd op een nul eindigen, dat de honderdvouden altijd op twee nullen eindigen en dat de duizendvouden op drie nullen eindigen. Dan laat je de nulregel zien met de som 1 + 1 en 10 + 10 en 100 + 100 en 1000 + 1000 met MAB-blokjes, zodat leerlingen een beeld krijgen van de sommen en hulpsommen bij de nulregel.
Vervolgens leg je de nulregel uit met een voorbeeld. Je laat zien dat je bij een som met duizendvouden een hulpsom kunt gebruiken door de nullen weg te halen. Je maakt de som dan duizend keer zo klein. Als je in beide getallen drie nullen hebt, komen er ook drie nullen achter het antwoord van de hulpsom. Leg daarna uit dat als de hulpsom er al staat, je deze kunt gebruiken omdat het antwoord bij elke nul erbij tien keer zo groot wordt en ook een nul erbij krijgt. Oefen vervolgens met drie sommen samen met de leerlingen de nulregel waarbij je steeds vraagt wat de hulpsom is, hoeveel keer zo groot de getallen zijn geworden en wat ze dan met het antwoord moeten doen.

Controleer of de leerlingen kunnen optellen via de nulregel tot en met 10.000 met de volgende vragen:
- Welke getallen tel je op bij de nulregel?
- Wat doe je met duizendvouden als je deze snel wilt optellen?
- Wat gebeurt er met het antwoord als er nullen bij beide getallen komen?

Inoefening

Eerst reken je samen met de leerlingen een som uit met honderdtallen over het duizendtallen waarbij het antwoord in de hulpsom nog wordt gegeven. Vervolgens reken je samen een som uit met duizendvouden waarbij het antwoord in de hulpsom niet wordt gegeven. En daarna doe je nog een optelsom met duizendvouden waarbij je met de leerlingen alle tussenstappen naar de hulpsom van eenheden tot en met duizendvouden moet uitrekenen.

Afsluiting

Controleer of de leerlingen duizendvouden kunnen optellen via de nulregel door te vragen wat je doet met duizendvouden als je deze handig op wilt tellen. Vraag ook waarom het handig is om dit te kunnen en oefen samen nog de som 3000 + 5000. Als afsluiting laat je de leerlingen eenduizendvoud opschrijven op een blaadje. Met dit getal moeten zij op zoek naar een leerling met hetzelfde getal en deze bij elkaar optellen. Daarna gaan ze op zoek naar een leerling met een ander getal waarmee ze bij elkaar opgeteld wel onder de 10 000 blijven. Uiteraard rekenen ze ook hier de som uit. Vervolgens zoeken ze iemand waarmee ze bij elkaar opgeteld 10 000 vormen.

Aandachtspunten

Leerlingen die moeite hebben met optellen t/m 10 000 met de nulregel kun je ondersteunen door met hen samen nog een aantal sommen te oefenen. Je doet dit door zorgvuldig de stappen te doorlopen. Je laat een optelsom t/m 10 000 zien, maakt samen een hulpsom door de nullen weg te halen en rekent vervolgens de hulpsom en de optelsom uit. Begin met kleine optelsommen (zoals 2000 + 1000), oefen met het optellen over het duizendtal (bijvoorbeeld 900 + 300), en bouw dit uit naar grotere sommen zoals 2000 + 7000.