Optellen t/m 1000 via compenseren

Algemeen

De leerlingen leren bij optellen t/m 1000 handig rekenen door er een hulpsom bij te bedenken. Ze leren wat de compensatiestrategie is door één van de getallen in de som af te ronden op 10, 100 of een honderdvoud.

Belang

Het is handig om dit te kunnen zodat je optelsommen t/m 1000 handiger en sneller uit kunt rekenen.

Introductie

Leg uit dat een honderdvoud altijd op een 0 eindigt en dat het een rond getal is. Vraag de leerlingen of ze nog meer honderdvouden weten. Vervolgens oefenen de leerlingen met afronden op een honderdvoud. Op het bord staan een aantal druppels met willekeurige getallen. Laat de leerlingen lijnen trekken tussen de druppels die bij elkaar horen. Druppel 98 hoort bij 100, 199 bij 200 en zo verder.

Instructie

Vertel dat je sommen tot 1000 op verschillende manieren handig kunt uitrekenen. Eerst leg je uit hoe je handig kunt rekenen via de 10. Bij de som 245 + 7 vul je eerst de eenheden aan tot 10. Je rekent de hulpsom uit. Wat je erbij hebt gedaan, haal je er ook weer af. De uitkomst van de som blijft gelijk. Laat de leerlingen het rijtje sommen maken waarbij ze via de 10 moeten rekenen. Dan leg je uit hoe je handig kunt rekenen via de 100. Bij de som 595 + 60 vul je het tienvoud aan tot 100. De vervolgstappen zijn hetzelfde als bij rekenen via de 10. Laat de leerlingen de sommen maken waarbij ze moeten rekenen via de 100. Vervolgens leg je uit hoe je handig kunt rekenen via het honderdvoud. Hierbij kijk je eerst welk getal het dichtst bij een honderdvoud ligt. Dat vul je aan tot een honderdvoud en dan volg je de stappen zoals bij rekenen via de 10 en via de 100. Controleer dan of de leerlingen weten welke hulpsommen er bij de gegeven sommen horen. De antwoorden kunnen worden uitgegumd. Laat met de getallenlijn zien dat je altijd goed moet kijken van welk getal je een honderdvoud moet maken.

Controleer of de leerlingen gebruik kunnen maken van de compensatiestrategie door de volgende vragen te stellen:
- Op welke manieren kun je optelsommen tot 1000 handig uitrekenen (via de 10, via de 100 en via het honderdvoud)
- Rond de volgende getallen af op een honderdvoud: 296 - 402 - 799 - 598 - 601
- Hoe kun je 891+ 70 handig uitrekenen? (via de 100)
- Wat moet je niet vergeten als je verder rekent met de hulpsom? (wat je erbij hebt gedaan, haal je er ook weer af)

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met de compensatiestrategie door de eenheden tot 10 aan te vullen. Dan door het tienvoud tot 100 aan te vullen en vervolgens door één van de getallen aan te vullen tot een honderdvoud.

Afsluiting

Laat de leerlingen bepalen welke hulpsommen erbij horen door deze naar het blauwe vak te slepen. Vraag ook waarom ze dat denken. Bespreek dan nogmaals wanneer het handig is om een som eerst te vereenvoudigen met een hulpsom. Wijs er ook op dat ze het getal dat ze erbij hebben gedaan ook altijd weer af moeten halen om tot de juiste uitkomst te komen.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met de compensatiestrategie kun je het aanvullen inzichtelijk maken met MAB-materiaal. Zo kunnen ze goed zien wat erbij komt en er daarna weer af moet. Voor hen kan het ook handig zijn om de som uit te schrijven zodat je geen stappen overslaat. Leerlingen die meer uitdaging nodig hebben, kunnen deze sommen in hun hoofd uitrekenen. Ze hoeven de sommen niet uit te schrijven als ze de strategie beheersen.

Instructiemateriaal

MAB-materiaal.