Klinkerverenkeling bij lange klank

Algemeen

Leerlingen leren dat een woord met een lange klank die geschreven wordt met twee klinkers, in vervoegde vorm met één klinker wordt geschreven (boot - boten).

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden zoals boot en boten op de juiste wijze te kunnen spellen. De betekenis van een woord verandert als je een of twee medeklinkers schrijft.

Introductie

Je controleert of de leerlingen kunnen aangeven of ze een lange klank horen. De leerlingen noemen de woorden in meervoud en hakken de woorden in klankgroepen. Daarna bekijken de leerlingen de woorden. Je laat zien dat er een klinker is verdwenen bij het vervoegen van het woord.

Instructie

De leerlingen noemen het woord 'boot' in meervoud. Je vraagt wat je hoort aan het eind van de eerste klankgroep. De klankgroep eindigt op een lange klank, /oo/. Vervolgens herhaal je de regel die bij deze categorie hoort. Hoor je een lange klank aan het eind van de klankgroep? Dan schrijf je één klinker. De gele boot geeft aan dat het om een lange klank gaat. Het lichtgele gedeelte van de boot geeft aan dat je maar één klinker schrijft. Je legt uit dat woorden die je met twee klinkers schrijft, veranderen bij het vervoegen van het woord. Bij het langer maken hoor je nog steeds een lange klank, maar er verdwijnt een klinker. Daarna passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'kralen' (/kraa/-/lǝn/) en 'beren' (/bee/-/rǝn/). Je legt de nadruk op het veranderen van het woord. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij het woord 'schuren' (/schuu/-/rǝn/). Ten slotte controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen toepassen door de woorden te vervoegen. De leerlingen vervoegen de woorden en hakken de woorden in klankgroepen. Daarna schrijven de leerlingen de woorden op. Je kunt de woorden opschrijven op de schrijflijntjes, zo kunnen de leerlingen controleren of ze het woord juist hebben geschreven. Bij het woord 'bomen' moeten de leerlingen juist het enkelvoud opschrijven. Je benadrukt dat leerlingen hier weer een klinker toe moeten voegen die ze eerder weg hebben gehaald. Je laat zien dat je anders bom in plaats van boom schrijft.

Inoefening

Eerst drukken de leerlingen op de lange klank. Vervolgens geven de leerlingen aan waarmee de eerste klankgroep eindigt. Daarna moeten de leerlingen het missende woord vervoegen en opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees. Door de dictees op het bord te tonen leg je de nadruk op de verandering van het woord.

Dictee van de categorie:
1. Papa en ik koken samen. Schrijf op: koken
2. Papa wast twee peren. Schrijf op: peren
3. Ik eet er stiekem een op. Schrijf op: eet
4. Hij pakt twee tomaten. Schrijf op: tomaten

Gemengd dictee:
1. Papa maakt de peren en appels warm. Schrijf op: appels
2. Dat ruikt lekker. Schrijf op: lekker
3. Papa pakt de hete pan van het vuur. Schrijf op: hete
4. Schrijf de zin op: Hij legt de peren op twee schone schalen.

Aandachtspunten

- Zorg ervoor dat de leerlingen gewend raken aan het hakken in klankgroepen. Wanneer leerlingen moeite hebben met deze regel, controleer dan of de leerling de lange klank kunnen aanwijzen.
- In dit doel ligt de focus op de verandering van woorden (boot - boten). Wanneer leerlingen nog moeite hebben met het toepassen van de regel bij klinkerverenkeling kun je de instructieles geven die bij woorden open klankgroep met lange klank past (woorden zoals hamer).