Herkennen van getallen als knooppunt t/m 20

Algemeen

De leerlingen leren dat eenzelfde getal de uitkomst kan zijn van meerdere verschillende (soorten) sommen.

Belang

Het is handig voor leerlingen om te weten dat een getal de uitkomst kan zijn van meerdere (soorten) sommen. Zo kunnen ze sneller sommen herkennen en deze gemakkelijker uitrekenen.

Introductie

Eerst vraag je in de klas of de leerlingen een som met getallen onder de twintig kunnen bedenken die uitkomt op het antwoord 8. Daarna vraag je of de leerlingen (nog) een optelsom kunnen bedenken met de uitkomst 8 en (nog) een aftreksom met de uitkomst 8. Daarna kies je willekeurig een aantal leerlingen om de juiste uitkomst achter een getal te verslepen.

Instructie

Je legt uit dat meerdere soorten sommen hetzelfde getal als uitkomst kunnen hebben en je legt uit dat de leerlingen dit kunnen gebruiken om sommen snel en handig uit te rekenen. Vervolgens bespreek je dat een getal een knooppunt kan zijn voor optel- en aftreksommen onder de twintig. Dit doe je aan de hand van een voorbeeld op het bord met het getal 8 en daarna klassikaal met de uitkomst 11. Daarna vraag je willekeurig leerlingen om een optelsom of een aftreksom te bedenken bij het getal 12. Vervolgens vraag je willekeurig een leerling om de optelsommen voor en de aftreksommen achter de bijbehorende uitkomsten te verslepen. Dan laat je de leerlingen zelf een optel- en een aftreksom bij de uitkomsten bedenken. Daarna laat je de leerlingen zo veel mogelijk optel- en aftreksommen bedenken bij een uitkomst, dit doe je eerst binnen een minuut, daarna binnen 50 seconden en daarna binnen 40 seconden.

Om te controleren of de leerlingen begrepen hebben dat eenzelfde getal de uitkomst kan zijn van meerdere sommen stel je hen de volgende vragen:
- Waarom is het handig om een getal als knooppunt te gebruiken?
- Wie kan een optel- en aftreksom bedenken met de uitkomst 14?

Inoefening

Eerst kijk je samen met de leerlingen welke sommen bij een antwoord horen. Je kunt de sommen verslepen in het juiste vak. Daarna kies je twee sommen die bij een uitkomst horen en vervolgens kies je drie sommen die bij een uitkomst horen.

Afsluiting

Eerst controleer je of de leerlingen het leerdoel begrepen hebben door hen vragen te stellen over waarom het handig is om een getal als knooppunt te gebruiken en om een optel- en aftreksom bij een getal als uitkomst te geven. Daarna ga je memory met sommen- en getalkaartjes spelen. Je laat iedere leerling drie setjes sommen- en getalkaartjes maken. Op een kaartje zetten zij een optelsom, op een ander kaartje een aftreksom en op nog een ander kaartje zetten zij de uitkomst die bij beide sommen past. Vervolgens mengen zij hun setjes met de kaartjes van anderen en gaan ze er memory mee spelen. Nu moeten zij natuurlijk drie kaartjes correct omdraaien om het setje te hebben. Daarom is het aan te raden om het spel in tweetallen te spelen.

Aandachtspunten

Wanneer de leerlingen het nog lastig vinden om in te zien dat eenzelfde getal de uitkomst kan zijn van meerdere verschillende soorten sommen, dan ga je met hen optel- en aftreksommen maken die bij een bepaalde uitkomst horen. Begin hierbij met een laag getal, bijvoorbeeld 2. Als dit goed gaat kun je verder uitbouwen naar sommen t/m 10, boven de 10 en t/m 20.

Instructiemateriaal

Kaartjes of papier om sommen- en getalkaartjes van te maken.