Cijferend optellen t/m 1000 zonder overschrijding

Algemeen

De leerlingen kunnen cijferend optellen t/m 1000 zonder overschrijding.

Belang

Met cijferend optellen kun je getallen optellen die je niet in één keer uit je hoofd kan uitrekenen. Je kunt zo handig en snel meerdere grote getallen bij elkaar tellen.

Introductie

Vraag de leerlingen om een zo groot mogelijk getal te maken met de cijfers die je op het bord ziet. Benoem eventueel ook waar de cijfers in het getal voor staan (duizendtal, honderdtal, tiental, eenheden).

Instructie

Cijferen is een verkorte manier van optellen. Leg uit dat je via cijferend optellen een optelsom handig uit kunt rekenen. De som 35 + 52 zie je onder elkaar gezet in het TE-schema. Vertel dat de T voor tientallen staat en de E voor eenheden. Laat vervolgens stapsgewijs zien hoe je te werk gaat bij cijferend optellen. Je rekent altijd van rechts naar links. Eerst tel je de eenheden bij elkaar. Daarna tel je de tientallen bij elkaar. Vertel ook welke tussensommen je hebt gemaakt. Nu heb je de som cijferend uitgerekend. Laat de leerlingen zelf oefenen met cijferend optellen waarbij ze twee tientallen bij elkaar tellen. Leg vervolgens uit dat je ook cijferend kunt optellen met grotere getallen zoals honderdtallen. Laat zien dat de H van honderdtallen erbij is gekomen en wijs deze ook aan in het HTE-schema. Leg dan uit hoe je de som 235 + 152 uitrekent. Eerst tel je de eenheden bij elkaar, dan de tientallen en vervolgens de honderdtallen. Laat de leerlingen dan bepalen welke tussensom je maakt om tot de uitkomst die in het gele vakje hoort te komen. Vervolgens oefenen ze met drie verschillende manieren van cijferend optellen: honderdtal + tiental, honderdtal + honderdtal en drie honderdtallen bij elkaar.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen optellen door de volgende vragen te stellen:
- Waarom is het handig om cijferend op te tellen?
- Wat betekenen de letters H T E?
- Waar begin je altijd bij cijferend rekenen?
- Reken deze sommen uit door te cijferen en de getallen onder elkaar te zetten: 128 + 431 = en 556 + 243

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met cijferen door som in HTE-schema cijferend uit te rekenen. Dan oefenen ze door de gegeven som zelf in het schema te plaatsen en uit te rekenen. Vervolgens rekenen ze de som in het HTE-schema met drie honderdtallen cijferend uit.

Afsluiting

Laat de leerlingen de sommen in de cupcakes cijferend uitrekenen door de getallen onder elkaar te zetten. Vervolgens slepen ze de juiste antwoorden in de sommen. Bespreek nogmaals waarom het handig is om sommen cijferend uit te rekenen en hoe je dit doet. Werk altijd van rechts naar links. Tel eerst de eenheden bij elkaar, dan de tientallen en vervolgens de honderdtallen. Zo kun je ook sommen met grote getallen handig en snel uitrekenen zonder dat je dit uit je hoofd hoeft te doen.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van H T E en hoe je getallen in een HTE-schema plaatst. Schrijf de hulpsommen uit. Markeer eventueel de eenheden, tientallen en honderdtallen van boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je bij elkaar telt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.