Cijferend delen van een getal t/m 1000 door een getal >10 met rest

Algemeen

De leerlingen leren cijferend delen van een getal tot en met 1000 met rest.

Belang

Met cijferend delen met rest kun je getallen handig delen die je niet in één keer uit je hoofd kunt uitrekenen en weet je hoeveel je overhoudt.

Introductie

De leerlingen lezen de uitspraak. Als ze denken dat het waar is, gaan ze staan. Denken ze dat de uitspraak niet waar is, dan gaan ze zitten. Vraag ook aan leerlingen die denken dat het niet waar is wat het antwoord wel moet zijn.

Instructie

Leg uit dat je bij cijferend delen de getallen van de som naast elkaar zet. Eerst schrijf je de deler links op. Vervolgens schrijf je het te delen getal rechts ervan op met een schuine streep ertussen. Achter de andere schuine streep zet je het antwoord. Laat zien dat je eerst kijkt naar eerste getal. Dit is de 6 van 652. Deze 6 kun je niet delen door 18, dus heb je het getal ernaast ook nodig. Vervolgens kijk je hoe vaak je 65 kunt delen door 18. Benadruk dat je als hulpmiddel een rijtje kunt maken van de tafel van 18. Op deze manier kun je snel kijken wat de grootste hap is die je kunt nemen. In dit geval is de grootste hap: 3 × 18 = 54. Schrijf onder 65 het getal 54 en trek deze van elkaar af. Het antwoord (11) schrijf je er onder. De 3, van 3 × 18, schrijf je op bij het antwoord achter de schuine streep. 18 past niet meer in 11, dus kijk je weer naar het volgende cijfer. Schrijf de 2 van 652 achter de 11. Je hebt nu 112. Nu kijk je weer wat de grootste hap is die je kunt nemen. Dat is 6 × 18 = 108. Schrijf de 108 onder het getal 112 en haal ze van elkaar af. Je houdt nu 4 over. Deze 4 kun je niet meer delen door 18 en is dus je rest. De 6 van 6 × 18 schrijf je achter de 3 bij het antwoord. Je uitkomst is nu 36 rest 4. Geef aan dat er soms ook gevraagd wordt naar rest, maar dat er geen rest is. In dat geval schrijf je een 0 op bij rest. Vervolgens kun je samen met de leerlingen de som 907 : 20 = oefenen. Eventueel kun je het afdekvlak wegschuiven om het hulprijtje te laten zien. Laat nu de leerlingen zelfstandig de drie sommen cijferend oplossen.

Controleer of de leerlingen cijferend een getal kunnen delen tot en met 1000 met rest, door de volgende vraag te stellen:
- Welke stappen gebruik je om een deelsom met rest cijferend uit te rekenen?

Inoefening

De leerlingen rekenen de sommen uit door cijferend te delen.

Afsluiting

Bespreek nogmaals het belang van het cijferend kunnen delen van een getal tot en met 1000 met rest. Als afsluiting laat je de leerlingen in tweetallen de sommen cijferend uitrekenen. De leerlingen rekenen eerst apart een som uit en kijken dan samen naar het antwoord en de stappen. Had je eventueel grote happen van de getallen kunnen nemen?

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het cijferend delen van een getal tot en met 1000 met rest, eerst oefenen met cijferend delen van een getal tot 100 zonder rest. Laat deze leerlingen eerst een hulprijtje maken voordat ze met de som aan de slag gaan. Als dit lukt kun je ze cijferend laten delen met een getal tot 100 met rest.

Instructiemateriaal

Eventueel een kladblaadje.