Cijferend aftrekken t/m 100.000

Algemeen

De leerlingen kunnen cijferend aftrekken tot en met 100 000 met en zonder overschrijding.

Belang

Met cijferend aftrekken kun je getallen handig bij elkaar tellen die je niet in één keer uit je hoofd kan uitrekenen.

Introductie

Draai aan het rad. Het cijfer in het rad geeft aan hoeveel getallen de klas verder of terug moet tellen vanaf het startgetal dat is gegeven. Voorbeeld: er wordt 3 gedraaid. De leerlingen tellen vanaf het startgetal 55 122 en noemen de volgende getallen: 55 123 - 55 124 en 55 125. Ze mogen de getallen ook opschrijven en omhoog houden.

Instructie

Cijferen is een verkorte manier van rekenen. Leg uit dat je via cijferend aftrekken een som handiger uit kunt rekenen. Er zijn verschillende manieren van cijferend aftrekken: met en zonder overschrijding. Na elke instructie oefenen de leerlingen met de vorm van cijferen die uitgelegd is. Herhaal de betekenis van de letters Td D H T E. Leg uit dat je de getallen van de som altijd onder elkaar zet en van rechts naar links rekent. Het grooste getal komt bovenaan en je noteert de uitkomsten van de tussensom altijd onderaan in de juiste kolom. Laat dan stapsgewijs zien hoe je te werk gaat bij cijferend aftrekken. Leg eerst hoe je rekent bij cijferend aftrekken zonder lenen. Je rekent de tussensommen uit en noteert de uitkomsten in de juiste kolom. Leg vervolgens uit hoe je rekent bij cijferend aftrekken waarbij je wel moet lenen. Trek de getallen van elkaar af en reken zo de tussensommen uit. Soms kom je tekort. Dan moet je lenen. Je leent bij het getal in de kolom links daarvan en schrijft in het onthoudhokje wat er overblijft. Het tiental tel je bij het getal waar je tekort kwam. Daarna reken je ook de andere tussensommen uit.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen aftrekken tot en met 100 000 door de volgende vragen te stellen:
- Waarom is het handig om cijferend af te trekken?
- Waar leen je als je tekort komt om de aftreksom uit te rekenen?
- Reken deze som uit door te cijferen en de getallen onder elkaar te zetten: 65 365 - 28 127 =

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met cijferend aftrekken waarbij ze een driecijferig getal moeten aftrekken, vervolgens met een viercijferig getal en dan met een vijfcijferig getal.

Afsluiting

Laat de leerlingen de sommen cijferend uitrekenen en in het schema plaatsen. Bespreek nogmaals waarom het handig is om sommen cijferend uit te rekenen en hoe je dit doet. Reken altijd van rechts naar links. Bij cijferend aftrekken leen je bij het getal links daarvan en reken je verder door het tiental erbij te tellen. Zo kun je ook sommen met grote getallen handig en snel uitrekenen zonder dat je dit uit je hoofd hoeft te doen.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van Td D H T E en hoe je getallen in een TdDHTE-schema plaatst. Schrijf de hulpsommen uit. Markeer eventueel de tussensommen boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je van elkaar aftrekt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.