Cijferend aftrekken t/m 10.000 met kommagetallen

Algemeen

De leerlingen kunnen kommagetallen tot en met 10 000 cijferend aftrekken, met en zonder overschrijding.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat kommagetallen handig van elkaar af te trekken zijn door te cijferen, omdat je dan snel kunt uitrekenen hoeveel je overhoudt. Bijvoorbeeld als je wilt weten hoeveel spaargeld je overhoudt als je een nieuwe keuken koopt.

Introductie

De leerlingen rekenen uit hoeveel geld er overblijft als ze het product kopen.

Instructie

Als je gaat cijferen met kommagetallen staan er ook cijfers achter de komma. Dit noemen we decimalen. Leg uit wat de cijfers achter de komma betekenen: één cijfer achter de komma noemen we tienden, twee cijfers achter de komma noemen we honderdsten en drie cijfers achter de komma noemen we duizendsten. Bij cijferend aftrekken zet je de getallen van de som onder elkaar en reken je van rechts naar links. Leg de betekenis van alle letters in het DHTEthd-schema uit. Leg stap voor stap uit uit hoe je rekent bij cijferend aftrekken met tienden. Trek eerst de getallen uit de kolom van de tienden van elkaar af en zeg hardop welke tussensom je maakt. Als je bij het aftrekken van de tussensom een antwoord onder de nul krijgt, leen je één van het hokje links daarvan. Wanneer je bijvoorbeeld bij de tienden onder de nul gaat, leen je één eenheid. Dit doe je bij de tienden en trek je van de eenheden af. Trek dan de getallen uit de kolom van de eenheden van elkaar af. Doe dit ook met de getallen uit de kolom van de tientallen en honderdtallen. Nu heb je de som cijferend uitgerekend. De komma verandert nooit van plek. Leg dit ook stapsgewijs uit voor cijferen met honderdsten, duizendsten en een ongelijk aantal decimalen. Oefen samen met de leerlingen het cijferend aftrekken met de som met drie decimalen en het ongelijke aantal decimalen. Laat de leerlingen vervolgens de drie sommen zelfstandig cijferend uitrekenen.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen aftrekken met kommagetallen tot en met 10 000 door de volgende vragen te stellen:
- Wat gebeurt er met de komma?
- Wat betekenen de letters: D H T E t h d ?
- Waar begin je altijd bij cijferend rekenen?
- Wat doe je als je een uitkomst onder de nul krijgt?

Inoefening

Eerst oefenen de leerlingen met het aftrekken van kommagetallen, waarbij ze één decimaal krijgen. Vervolgens oefenen ze met het aftrekken van kommagetallen met twee decimalen. In de derde ogpave krijgen ze een som met drie decimalen.

Afsluiting

Herhaal het doel en bespreek waarom het belangrijk is dat leerlingen dit doel beheersen. Vervolgens laat je de leerlingen één product kiezen, vervolgens laat je de prijs zien en rekenen de leerlingen de som cijferend uit.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van D H T E t h d en hoe je getallen in een schema plaatst. Markeer eventueel de tussensommen van boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je van elkaar aftrekt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.