Aftrekken vanaf 10

Algemeen

Leerlingen leren het aftrekken vanaf 10. Ze weten wat de uitkomst is als je een getal van de 10 haalt.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het handig is als je kunt aftrekken, omdat je zo weet hoeveel je nog van iets over hebt. Als je eerst 10 glazen limonade hebt en je drinkt er vervolgens 4 leeg, dan heb je nog 6 glazen met limonade over.

Introductie

Je legt tien puntenslijpers op tafel en laat een leerling naar voren komen. De leerling splitst de puntenslijpers en de rest van de klas moet aangeven hoe de leerling de puntenslijpers heeft verdeeld. Herhaal deze opdracht met boeken en pennen en laat andere leerlingen deze voorwerpen splitsen.

Instructie

Je pakt 10 potloden. Je haalt 1 potlood weg en geeft aan dat je nu nog 9 potloden hebt. Vervolgens pak je weer 10 potloden en haalt er 2 weg. Nu heb je nog 8 potloden. Begin weer met 10 potloden en geef 3 potloden aan een leerling. Vraag aan de klas hoeveel potloden jij nog hebt. Geef aan dat je de 3 potloden van de 10 haalt. En dan heb je nog 7 potloden over.
Bespreek met de leerlingen dat er verschillende sommen zijn met het eerste getal 10 en laat dat op het digibord zien met een boom met 10 sinaasappels die eruit vallen en eronder liggen. De sinaasappels zijn steeds anders verdeeld met wat nog in de boom hangt en op de grond ligt. Laat alle verdelingen van de sinaasappels zien en bespreek bij elke verdeling van sinaasappels de bijbehorende som. Er zijn in totaal altijd 10 sinaasappels dus de som begint altijd met 10.
Vervolgens laat je de ballonnen zien. Geef aan dat je eerst 10 ballonnen in de hand hebt. Vervolgens laat je er 3 los. Om erachter te komen hoeveel ballonnen je nog in je hand hebt, haal je van de 10 ballonnen de 3 ballonnen af.
Daarna moeten de leerlingen aangeven hoeveel blikken er nog op de plank staan. In totaal zijn er 10 blikken. Haal het aantal omgegooide blikken van de 10 af.
Vervolgens leg je uit dat het eerste getal aangeeft hoeveel je hebt. Het tweede getal geeft aan hoeveel eraf moet. Haal je dit getal eraf, dan weet je hoeveel je overhoudt. Vervolgens moeten leerlingen de sommen vanaf 10 maken en de antwoorden invullen. Laat hen de getallen opschrijven en omhoog houden, zodat je kunt controleren of het goed is. De leerlingen kunnen hierbij eventueel blokjes gebruiken en 10 blokjes neer te leggen en een deel weg te halen en te tellen wat er over blijft.
Leg daarna uit dat deze sommen ook kunnen voorkomen, zonder dat je de voorwerpen kunt zien en tellen. Je ziet dan alleen het getal 10 en telt vanaf daar eraf wat je eraf haalt. Bespreek klassikaal ook twee sommen waarbij ze alleen de getallen zien en een getal van 10 af moeten trekken.

Controleer of de leerlingen kunnen aftrekken vanaf 10 met de volgende vragen:
- Hoe haal je twee getallen van elkaar af?
- Wat doe je als je de uitkomst wilt weten van de volgende som: 10 - 5 = ... ?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het aftrekken vanaf 10 waarbij er een ondersteunende afbeelding in beeld is. Vervolgens moeten ze uitrekenen wat de uitkomst is als je een getal van de 10 haalt.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om te kunnen aftrekken vanaf 10, omdat je zo sommetjes kunt maken en je weet hoeveel je nog van iets over hebt. Vervolgens laat je op het digibord een kader zien met allerlei getallen. Laat de leerlingen de sommen eerst uitrekenen en bespreek samen welk cijfer welke kleur krijgt. Daarna kleur je de vakjes.

Aandachtspunten

Leerlingen die moeite hebben met het aftrekken, kunnen gebruikmaken van MAB-materiaal. Laat hen eerst een groepje van tien blokjes neerleggen. Haal een aantal blokjes weg en vraag hoeveel blokjes er nog liggen.

Instructiemateriaal

Puntenslijpers, boeken, pennen en potloden.