Aftrekken t/m 10 via de wisseleigenschap

Algemeen

Leerlingen leren aftrekken tot en met 10 via de wisseleigenschap.

Belang

Het is handig om dit te kunnen, omdat je daardoor sneller kunt rekenen.

Introductie

Je begint met het splitsen van getallen in de vorm van kralen. Je telt het aantal witte en rode kralen en het totaal. Dit doe je ook met getallen en een splitsdakje. Leerlingen kunnen hierbij ook blokjes gebruiken. Je kunt er ook nog een aantal mondeling doen, waarbij leerlingen getallen moeten splitsen die jij opnoemt. Bijvoorbeeld: "Het getal 5 splits ik in 4 en in ...". Daarna pak je een doos en 10 knikkers (of een ander voorwerp). Je zegt: "Ik heb 6 knikkers in mijn hand. Ik doe er 2 in de doos. Hoeveel heb ik er dan nog in mijn hand?". Dan wissel je het aantal om. Je legt de 2 uit je hand in de doos en pakt de 4 uit de doos in je hand. Kom er samen met de leerlingen achter dat je er nog steeds 6 hebt, maar nu 4 in je hand en 2 in de doos. Je kunt de sommen die hierbij horen op het bord schrijven. Herhaal dit meerdere keren, waarbij je steeds met een ander totaalaantal begint.

Instructie

Je laat aan de hand van een afbeelding met kralen zien dat als je telt hoeveel je er van elke kleur hebt en hoeveel in totaal, dat je daar aftreksommen mee kunt maken die bij elkaar horen. In dit geval heb je er 8 in totaal, 5 oranje en 3 blauwe kralen. Daarmee kun je deze sommen maken: 8 - 5 = 3 en 8 - 3 = 5. Als je het antwoord van de eerste som weet, weet je het antwoord van de tweede som ook, want de getallen 3 en 5 worden omgedraaid. Oefen dit meerdere keren met een andere aantallen. Wijs met je vinger bij de kralen die je als eerst aftrekt en daarna, en andersom. Vraag aan de leerlingen of ze de ene som makkelijker vinden dan de andere som. Sommige leerlingen vinden 5 - 1 = 4 makkelijker dan 5 - 4 = 1. Daarna laat je een splitsing van het getal 6 zien en de bijbehorende sommen. Dit oefen je samen met de leerlingen met verschillende splitsingen. Na het oefenen met de getallen omdraaien in de som waarbij deze zichtbaar zijn met kralen, leg je uit dat dit ook blijft gelden als je de getallen niet kunt tellen of zien. Oefen samen met de leerlingen zo ook het omdraaien van de getallen en het invullen van de sommen.

Controleer aan de hand van de volgende vragen of leerlingen sommen met de wisseleigenschap beheersen:
- Het getal 8 splits je in 2 en in ...?
- 7 - 5 = 2. Hoeveel is 7 - 2?

Inoefening

Eerst maken de leerlingen een aftreksom vanuit een afbeelding, daarna met het rekenrek en daarna zonder visuele ondersteuning. Hierbij moeten ze steeds het juiste antwoord geven.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om dit te kunnen, zodat je sneller en handig kunt rekenen. Ter afsluiting maak je samen met de leerlingen twee sommen bij de getoonde afbeelding. Daarna doe je hetzelfde, maar met sommen waarbij de splitsing niet zichtbaar is.

Aandachtspunten

Leerlingen die er moeite mee hebben, kunnen de sommen vormen met MAB-materiaal (of rekenrek). Laat ze bijvoorbeeld het getal 8 splitsen in 3 en 5 blokjes. Laat ze het neerleggen en vertellen welke som erbij hoort (8 - 3 = 5). Daarna omdraaien, zodat er 5 en 3 blokjes komen te liggen (8 - 5 = 3).

Instructiemateriaal

Doos, 10 knikkers (of een ander voorwerp)