Woorden met open klankgroep op ~a

Algemeen

Leerlingen leren woorden waarvan de eerste klankgroep op ~a onbeklemtoond is (zoals raket) juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden zoals raket op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je een boodschappenlijstje wilt maken.

Introductie

De leerlingen hakken de woorden in klankgroepen en geven aan op welk deel van het woord de klemtoon ligt. Je klikt op de luidspreker en hakt het woord in klankgroepen, daarna verwijder je het afdekvlak en lezen de leerlingen het woord. Het woorddeel dat onderstreept is, geeft aan op welk deel van het woord de klemtoon ligt. De focus ligt hier op het luisteren, je hoeft nog geen aandacht te besteden aan het aantal medeklinkers in het woord.

Instructie

De leerlingen hakken het woord 'raket' in klankgroepen (/ra/-/ket/). Je vraagt wat je hoort aan het eind van de eerste klankgroep en op welk deel van het woord de klemtoon ligt. De klankgroep eindigt op een korte klank, /a/. De klemtoon ligt niet op de eerste (/ra/), maar op de tweede klankgroep (/ket/). Vervolgens leg je de regel uit die bij deze categorie hoort. Hoor je een /a/ aan het eind van de klankgroep zonder klemtoon? Dan schrijf je daarna één medeklinker. De afbeelding van de ~a in geel en groen geeft aan dat deze /a/ soms klinkt als een korte klank (groen) en soms klinkt als een lange klank (geel). De blauwe boei staat voor een medeklinker, je schrijft na het horen van deze klank dus één medeklinker. Daarna passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'kameel' (/ka/-/meel/) en 'banaan' (/ba/-/naan/). Je benadrukt de klemtoon, die op het tweede deel van het woord ligt. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij het woord 'agent' (/a/-/gent/). Het spellen van het woord kabouter (/ka/-/bou/-/ter) is extra uitdagend, hier moeten de leerlingen zowel denken aan de categorie 'raket' als 'keuken'. Ten slotte controleer je of de leerlingen de regel kunnen uitleggen en je vraagt welke letters onder de raket zitten. De leerlingen hakken eerst de woorden in klankgroepen, geven aan op welk deel de klemtoon ligt en schrijven daarna de woorden op. Door de woorden op de schrijflijntjes te schrijven, kunnen de leerlingen controleren of ze het woord juist hebben geschreven.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen aan waar de klemtoon ligt. Vervolgens drukken de leerlingen op de letters waar de klemtoon ligt. Daarna moeten de leerlingen het missende woord opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees. Na de dictees is er de mogelijkheid om verder te oefenen met het aangeven van de klemtoon. Deze activiteiten kun je op verschillende momenten inzetten.

Dictee van de categorie:
1. Luka kijkt in zijn agenda. Schrijf op: agenda
2. Morgen gaat hij naar het asiel. Schrijf op: asiel
3. Hij zoekt snel het adres op. Schrijf op: adres
4. Schrijf de zin op: Luka mag een papegaai kiezen.

Gemengd dictee:
1. In het asiel zitten ook katten. Schrijf op: katten
2. Een katje wordt langzaam wakker. Schrijf op: wakker
3. De kat heeft een grappig karakter. Schrijf op: karakter
4. Schrijf de zin op: Ze loopt vrolijk over het tapijt.

De eerste activiteit maakt slechts onderscheid tussen woorden zoals 'raket' en zoals 'ladder'. Je klikt op de luidspreker en hakt het woord in klankgroepen. De leerlingen geven aan op welk deel van het woord de klemtoon ligt. Vervolgens trek je een lijn van de luidspreker naar de wandkaart. In de tweede activiteit komt er nog een categorie bij, woorden zoals hamer. Je klikt op de luidspreker en hak het woord in klankgroepen. Je vraagt aan de leerlingen waar de klemtoon ligt en bij welke categorie het woord hoort. Vervolgens sleep je de luidspreker naar de juiste categorie.

Aandachtspunten

- Zorg ervoor dat de leerlingen gewend raken aan het hakken in klankgroepen. Wanneer leerlingen moeite hebben met deze regel, oefen dan het aangeven van de klemtoon. De activiteit op de laatste pagina kun je inzetten om dit te oefenen.