Woorden met ~elen

Algemeen

Leerlingen leren woorden met ~elen, zoals hinkelen, worstelen, borrelen en takelen te herkennen en juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden met ~elen op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je op wilt schrijven wat je in de pauze gaat doen.

Introductie

Luister met de leerlingen naar de woorden. Bespreek welke klank je in ieder woord hoort. In ieder woord hoor je de klank /ulun/. Je hoort twee keer de stomme 'e' in het woord. Je vraagt of de leerlingen zelf ook woorden met dit achtervoegsel kunnen noemen.

Instructie

Leg uit wat je hoort bij het in klankgroepen hakken van woorden zoals 'hinkelen'. Je hoort /ulun/, maar je schrijft ~elen. Doordat de klemtoon niet op het woorddeel ~elen valt, hoor je /ulun/. Je schrijft dit woorddeel aan het einde van een woord. Je oefent het plaatsen van de klemtoon, zet een streep onder het woorddeel waar de klemtoon op valt. Bespreek de stappen voor het spellen. Vervolgens doe je de stappen voor met het woord 'metselen'. Op de lijntjes kun je het woord schrijven. Laat bij het woord 'sleutelen' de leerling zelf het woord in stukken hakken en het woord opschrijven. Je kunt zelf eventueel meeschrijven in het schrijfvlak. Ten slotte doorlopen de leerlingen de stappen voor het woord 'kwispelen’. Controleer of de leerlingen de regel goed hebben begrepen door het oefenen van de woorden.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen aan welke klank twee keer in het woord zit. Vervolgens geven de leerlingen de juiste letters bij de klank aan. Daarna moeten de leerlingen de woorden afmaken en opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingscategorie goed begrijpen en je vraagt naar de spellingsregel die bij deze woorden hoort. Je laat de leerlingen verwoorden welke stappen ze moeten nemen om de woorden op de juiste wijze te kunnen spellen. Ten slotte geef je de dictees.

Dictee van de categorie:
1. We wandelen naar de gymzaal. Schrijf op: wandelen
2. De juf zegt: "Niet zo treuzelen tijdens het omkleden." Schrijf op: treuzelen
3. De leerlingen strompelen de gymzaal binnen. Schrijf op: strompelen
4. Schrijf de zin op: We gaan eerst worstelen.

Gemengd dictee:
1. Tijdens de wedstrijd gooien we de bal. Schrijf op: gooien
2. Ik schrijf in mijn schrift wie het verst gooit. Schrijf op: schrift
3. De jongen uit groep 6 wint. Schrijf op: jongen
4. Schrijf de zin op: Ik breng hem de prijs.

Aandachtspunten

De woorden met ~elen kunnen verkeerd worden gespeld. Het gevaar bestaat dat leerlingen 'ulun', 'ulen' of 'elun' schrijven in plaats van 'elen'. Laat leerlingen die moeite hebben met deze woorden de regel zelf verwoorden. Het aangeven van de klemtoon voordat het woord wordt opgeschreven, kan de leerling helpen. Je kunt de regel visueel maken door de wandkaart op te hangen in de klas.