Woorden eindigend op ~d of ~t II (uitdagend)

Algemeen

Leerlingen leren uitdagende woorden eindigend op ~d of ~t te onderscheiden en juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden zoals 'wind' en 'krant' te kunnen onderscheiden en op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je een werkstuk voor aardrijkskunde maakt.

Introductie

Je controleert of de leerlingen nog weten wat je moet doen als je /t/ hoort aan het einde van het woord. De leerlingen lezen de tekst en vullen de juiste letter in. De woorden zijn al langer gemaakt, je hoort of je ~t of ~d moet schrijven. Je vraagt bij het woord 'brood' waarom je een ~d schrijft. Je legt uit dat je eerder 'broden' hebt geschreven, je hoorde /d/ bij 'broden'. Daarom schrijf je ~d bij 'brood'.

Instructie

De leerlingen luisteren naar de woorden 'wind' en 'krant'. Je vraagt aan de leerlingen wat je hoort aan het einde van de woorden. Je hoort dat beide woorden eindigen op /t/. Daarna vraag je aan de leerlingen wat je ziet aan het einde van de woorden. Je ziet een ~d bij wind en een ~t bij krant.
Vervolgens herhaal je de regel die bij deze categorie hoort. Hoor je /t/ aan het einde van het woord? Maak het woord dan langer, dan hoor je of je ~d of ~t schrijft. Soms kijk je naar het woord waarvan het is afgeleid, zoals 'raadsel' - 'raden'. In deze les komen uitdagende woorden voor, soms hoor je /t/ in het midden van een samengesteld woord. Vervolgens pas je de regel toe door te luisteren naar het woord 'landkaart'. Je deelt het woord in tweeën en past de regel twee keer toe. Eerst luisteren de leerlingen naar de woorden in enkelvoud, daarna maken de leerlingen de woorden langer. Je benadrukt de /d/ of /t/ in de meervoudsvorm. Je vraagt of je ~d of ~t schrijft en bekijkt de woorden 'land' en 'kaart', je voegt de woorden samen en schrijft 'landkaart'. Daarna passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'gebed' en 'beroemd'. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij de woorden 'raadsel' en 'walnoot'. Vervolgens schrijven de leerlingen de woorden helemaal zelf op. Je klikt op de luidspreker en vraagt aan de leerlingen welke letter onder de vlek staat. Benadruk dat je éérst het woord langer maakt, voordat je het woord opschrijft. Je kunt zelf op het bord meeschrijven zodat de leerlingen het woord kunnen controleren.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen aan welke klank je achteraan het woord hoort. Vervolgens geven de leerlingen aan welke drie woorden met ~d klinkt als /t/. Daarna moeten de leerlingen de woorden afmaken en opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je het dictee.

Dictee van de categorie:
1. We beginnen deze ochtend met schrijven. Schrijf op: ochtend
2. De meester heeft een mooi handschrift. Schrijf op: handschrift
3. Hij begint elke zin met een hoofdletter. Schrijf op: hoofdletter
4. Schrijf de zin op: Ik pak mijn potlood en kladblok.

Aandachtspunten

- Dit is een combinatieles met uitdagende woorden. Als je merkt dat het onderscheiden tussen woorden met ~d en ~t nog te lastig is, kun je de instructieles geven waar enkel woorden op ~d (zoals wind) worden behandeld. Of je kunt de instructieles met eenvoudige woorden met ~d of ~t geven.
- Woorden eindigend op ~d kunnen met ~t worden geschreven. Om bekend te raken met het langer maken van de woorden is het belangrijk om de woorden die op ~d én ~t eindigen langer te maken. Zo wennen de leerlingen aan het toepassen van de regel. Het ophangen van de wandkaart kan helpen om de leerlingen te herinneren aan het langer maken van het woord.