Vermenigvuldigen met een tienvoud

Algemeen

Leerlingen leren een keersom uitrekenen waarbij één getal een tienvoud is.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om keersommen te kunnen uitrekenen met één tienvoud, zodat ze weten hoeveel ze van iets hebben.

Introductie

Laat de leerlingen in tweetallen memory spelen. Eerst schrijven ze op een kaartje een keersom, op een ander kaartje schrijven ze het antwoord.

Instructie

Leg eerst uit dat een tafelsom een keersom is waarmee je uitrekent dat je een aantal keer iets hebt. Zo heb je bij de tafel van 2 steeds een aantal keer 2. Leg daarna uit hoe een keersom is opgebouwd met het keerteken en dat het eerste getal aangeeft hoeveel keer je iets hebt en het tweede getal aangeeft hoeveel het er steeds zijn. Geef aan dat een keersom ook met grotere getallen kan. Bespreek vervolgens de som 5 × 40. Vervolgens laat je aan de hand van de potloden zien hoe je een keersom kunt uitrekenen met een tienvoud. Geef aan dat je het met behulp van een hulpsom uitrekent. De hulpsom is de som, waarbij een 0 is weggehaald bij het tiental. Vervolgens kan de hulpsom worden uitgerekend. Om nu tot de uitkomst van de som te komen komt er weer een 0 bij. Zo zijn er 40 groepjes van 3 potloden. Je kunt eerst de som 4 × 3 uitrekenen. Vervolgens komt er nog een 0 achter de uitkomst bij. Laat de leerlingen zelf de sommen opschrijven en uitrekenen bij de ballonnen en de dozen. Vraag hoe zij deze sommen hebben opgelost. Hebben ze gebruik gemaakt van de hulpsom? Daarna laat je een aantal sommen zien waarbij de nulregel wordt toegepast en laat je de leerlingen oefenen met het oplossen van sommen met één tienvoud. Tot slot laat je zien hoe je een verhaalsom kunt oplossen. Je laat de leerlingen bepalen wat voor soort som het is, welke getallen je nodig hebt om de som te maken en uit te rekenen. Laat de leerlingen daarna zelf de verhaalsommen oplossen.

Controleer of de leerlingen kunnen vermenigvuldigen met één tienvoud met de volgende vragen:
- Wat is een hulpsom?
- Op welke manier reken jij 70 × 5 uit?

Inoefening

Leerlingen oefenen eerst met keersommen met een visuele ondersteuning. Vervolgens wordt alleen de som getoond en rekenen de leerlingen deze uit. Daarna moeten ze de som in verhaalvorm oplossen.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om te kunnen vermenigvuldigen met één tienvoud, omdat je zo keersommen met grote getallen kunt oplossen door een hulpsom te gebruiken. Als afsluiting verdeel je de klas in vier groepen. Twee groepjes komen naar voren en gaan in een rij tegenover elkaar staan. De eerste leerling in de rij neemt het op tegen de andere leerling uit de rij. Je noemt een som en de leerling die als eerste het goede antwoord geeft, mag blijven staan. De andere leerling moet gaan zitten. De volgende uit de rij neemt het op tegen de leerling die is blijven staan. Het groepje dat als eerste alle tegenstanders heeft weggespeeld, heeft gewonnen.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het vermenigvuldigen met één tienvoud eerst oefenen met de tafels 1 tot en met 10. Laat leerlingen concreet materiaal zoals blokjes gebruiken of laat ze de keersommen tekenen op een kladblaadje.

Instructiemateriaal

Blokjes