Tussenletter ~n~

Algemeen

Leerlingen leren samenstellingen met tussen-n zoals 'schroevendraaier' juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om samenstellingen zoals 'schroevendraaier' op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je opschrijft wat er allemaal op de tafel staat.

Introductie

Je controleert of de leerlingen de meervouden bij de juiste categorie kunnen plaatsen. De leerlingen lezen het woord dat op het label staat en noemen het woord in meervoud. Vervolgens sleep je het label naar de juiste categorie.

Instructie

Je vraagt welke twee woorden je hoort in het woord 'schroevendraaier'. Je hoort 'schroeven' en je hoort 'draaier'. Je deelt het woord in twee stukken voordat je het woord opschrijft. Vervolgens leg je de regel uit die bij de categorie hoort:
- Schrijf je het eerste woord van de samenstelling in het meervoud met ~n? Dan schrijf je een tussen-n. Er zijn een paar uitzonderingen, die moet je onthouden.
Op de regel zijn verschillende uitzonderingen waar lastige regels voor gelden. In deze les wordt slechts een van deze regels besproken, de andere uitzonderingen komen niet allemaal aan bod en moeten de leerlingen onthouden. Als het gaat om een zelfstandig naamwoord waar er maar één van is (bijvoorbeeld: maan, zon, ruimte), geldt de regel niet. Je schrijft dan geen tussen-n. Daarna bespreek je enkele woorden welke ook uitzonderingen zijn. Eerst oefenen de leerlingen de woorden door het woord onder de vlek op te schrijven. Je vraagt telkens eerst wat het eerste woord in meervoud is en je vraagt dan aan de leerlingen of dit eerste woord op een ~n eindigt. Als dit zo is, schrijf je dus een tussen-n. Je vraagt ook waarom je zonnebloem en ruimtevaart zonder tussen-n schrijft, hier is er maar één van. Je kunt de vlekken verwijderen of het woord meeschrijven op de schrijflijntjes, zo kunnen de leerlingen de woorden controleren. Daarna schrijven de leerlingen de samenstellingen op door de rebus op te lossen. Ten slotte spelen de leerlingen memory.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen aan uit welke twee woorden de samenstelling bestaat. Vervolgens maken de leerlingen het woord af en schrijven ze het woord over. Daarna moeten de leerlingen de samenstelling opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees.

Dictee van de categorie:
1. Maud bakt pannenkoeken. Schrijf op: pannenkoeken
2. Ze klopt een kippenei door het beslag. Schrijf op: kippenei
3. Maud doet boter in de koekenpan. Schrijf op: koekenpan
4. Schrijf de zin op: Oma is apetrots op Maud.

Gemengd dictee:
1. Maud heeft geen kookboek nodig. Schrijf op: kookboek
2. Bakken kan Maud beregoed. Schrijf op: beregoed
3. Het liefst maakt ze krentenbollen. Schrijf op: krentenbollen
4. Schrijf de zin op: De broodjes zitten boordevol krenten.

Aandachtspunten

- De kans bestaat dat de leerlingen onterecht een tussen-n schrijven. Vraag telkens eerst hoe het eerste woord van de samenstelling eindigt in meervoud.
- Soms schrijven de leerlingen de samenstelling op als twee losse woorden. Hang de wandkaart op in de klas en verwijs naar de wandkaart wanneer de leerlingen twee losse woorden opschrijven.
- Het toepassen van de regels bij deze categorie is lastig en er zijn veel uitzonderingen. Daarom wordt in deze les gefocust op de basisregel. De regel wordt niet stap voor stap toegepast, maar de woorden worden aangeboden in de vorm van activiteiten.