Schattend optellen t/m 100.000

Algemeen

Leerlingen leren schattend optellen tot en met 100 000 door af te ronden op duizendvouden en tienduizendvouden.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Op het bord staan twee kassabonnen met op elke bon een product. Vraag de leerlingen hoeveel de producten ongeveer kosten. Daarna laat je met behulp van de getallenlijn de leerlingen vertellen bij welk tienduizenvoud het getal dichterbij ligt. Oefen dit daarna zonder de getallenlijn met verschillende getallen.

Instructie

Leg uit dat je bij schattend optellen getallen eerst gaat afronden naar een rond getal en dan hiermee de som uitrekent. De som 49 781 + 22 193 kun je uitrekenen met de schatsom 50 000 + 20 000. Leg daarna met een ander voorbeeld uit dat je getallen soms af kunt ronden op een duizendvoud of op een tienduizendvoud. Bespreek vervolgens de stellingen over het afronden op tienduizendvouden en duizendvouden. Bespreek met de leerlingen dat het het antwoord altijd goed is wanneer je afrondt op tienduizendvouden of op duizendvouden. Breng het gesprek op gang met de leerlingen over wanneer het echter wel beter is om af te ronden op tienduizendvouden of op duizendvouden. Het is bijvoorbeeld handiger om af te ronden op duizendvouden wanneer je dicht bij de precieze uitkomst wilt blijven. Wil je snel en makkelijk rekenen, dan kan het handiger zijn om af te ronden op tienduizendvouden. Benadruk dat beide mogelijkheden goed zijn. Oefen daarna nog samen met de leerlingen het schattend optellen door de getallen samen af te ronden, de schatsom te noteren en de som uit te rekenen. Leg vervolgens uit hoe je kunt weten of de precieze uitkomst meer of minder is dan een schatting. Ten slotte oefen je voorbeelden waarbij geschat wordt in een realistische context.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen optellen tot en met 100 000, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om te kunnen schatten?
- Wanneer kan het handig zijn om te schatten en wanneer juist niet?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het afronden van getallen door te bepalen welke optelsom met afgeronde getallen bij de som hoort. Vervolgens oefenen ze met het schattend optellen door een optelsom af te ronden en uit te rekenen. Tot slot bepalen ze welke optelsom bij de verhaalsom hoort en rekenen ze deze som uit.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen waarom het handig kan zijn om te kunnen schatten. Het is handig als je ongeveer wilt weten hoeveel je bij elkaar hebt. Daarnaast kun je het ter controle gebruiken bij sommen die je precies moet uitrekenen, omdat je al weet hoeveel het ongeveer moet zijn. Als je er dichtbij zit, is de kans groter dat het antwoord goed is. Oefen daarna nog het schattend optellen door de juiste schatsom en het antwoord naar de sommen te slepen.

Aandachtspunten

Wanneer leerlingen moeite hebben met dit doel, kun je ze eerst laten oefenen met het afronden van getallen. Hierbij kun je met behulp van een getallenlijn laten zien of je een getal naar boven of naar beneden afrondt. Daarna laat je ze pas de afgeronde getallen optellen. Oefen met de leerlingen het logisch afronden. Het getal 27 989 rond je het nauwkeurigst af op 28 000, maar als je snel wilt rekenen rond je deze op 30 000 af.