Schattend optellen t/m 100

Algemeen

Leerlingen leren schattend optellen tot en met 100 door af te ronden op tienvouden.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Je begint met drie getallen tot 100 te plaatsen op de getallenlijn en daarbij te bedenken bij welk tienvoud het het dichtstbij ligt. Daarna rond je verschillende getallen af naar het tienvoud 40 of 50. Laat de leerlingen aangeven hoe ze weten bij welk tienvoud het hoort. Vraag ten slotte aan de leerlingen wat het betekent als je iets schat. Bespreek wanneer je iemand wel eens hebt horen zeggen dat ze iets schatten.

Instructie

Leg uit wat het schatteken is en waar het voor dient. Leg daarna uit dat je bij schattend optellen getallen eerst gaat afronden naar een tienvoud en dan hiermee de som uitrekent. De som 19 + 42 reken je uit met de schatsom 20 + 40. Oefen daarna het schattend optellen met tienvouden door eerst de schatsom erbij te zoeken met de juiste tienvouden, daarna de juiste schatsom erbij te zoeken met de juiste tienvouden en het juiste antwoord en daarna samen met de leerlingen de getallen af te ronden en met de schatsom de som uit te rekenen. Oefen hierna met het schatten of de uitkomst meer of minder is dan een bepaald getal. Vervolgens oefen je voorbeelden waarbij geschat wordt in een realistische context met geld. Oefen hierbij het afronden op een tienvoud en het uitrekenen van de schatsom.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen optellen tot en met 100, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om te kunnen schatten?
- Wat doe je met de getallen in een schatsom?

Inoefening

Eerst rekenen de leerlingen een som ongeveer uit waarbij ze de getallen moeten afronden naar het dichtstbijzijnde tienvoud. Daarna is er een som met de vraag 'Heb je genoeg aan..?' in geldcontext in een verhaalsom. Daarna nog een verhaalsom waarbij gevraagd wordt naar hoeveel ongeveer.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen waarom het handig kan zijn om te kunnen schatten. Het is handig als je ongeveer wilt weten hoeveel je van iets hebt of hoeveel je ongeveer van iets nodig hebt. Daarnaast kun je het gebruiken bij sommen die je precies moet uitrekenen, omdat je al weet hoeveel het ongeveer moet zijn. Als je er dichtbij zit, is de kans groter dat het antwoord goed is. Afsluitend laat je een aantal praktische stellingen zien waarbij leerlingen moeten beargumenteren waarom het wel of niet handig om te schatten (bijvoorbeeld in de supermarkt). Je kunt ze hier in groepjes of in tweetallen over na laten denken. Misschien kunnen ze een situatie bedenken waarin schatten wel handig kan zijn, en een andere wanneer juist niet. Controleer tot slot nog of de leerlingen begrepen hebben hoe ze schattend moeten optellen met drie sommen waarbij leerlingen het juiste geschatte antwoord kiezen.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het schattend optellen eerst oefenen met afronden en met het aftrekken met tienvouden. Let erop dat leerlingen die er lang over doen niet de som precies uitrekenen en het antwoord afronden, maar juist de getallen in de som afrondt, door steeds te vragen welke schatsom de leerling gebruikt.