Schattend delen van een getal t/m 1000 door een getal <10

Algemeen

De leerlingen kunnen schattend delen tot en met 1000 door een getal onder 10 door het deeltal af te ronden naar een getal dat deelbaar is door de deler.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Je oefent met de leerlingen deelsommen op drie manieren: met visuele ondersteuning, abstract en in een verhaalsom.

Instructie

Eerst leg je uit wat de het deeltal, de deler en het ongeveer-teken zijn. Dan vertel je de leerlingen dat je bij schattend delen steeds zoekt naar de een deeltal dat deelbaar is door de deler. Vertel dat schattend delen anders is dan bijvoorbeeld schattend optellen of aftrekken, waar je makkelijker getallen kunt afronden op ronde getallen. Bij schattend delen kun je niet alle ronde getallen gebruiken. Je laat het schattend delen stap voor stap zien. Leg uit dat je eerst kijkt naar de getallen van de tafel van de deler. Zoek welke uitkomst het dichtst bij het deeltal ligt. Daarna kun je de som uitrekenen. Daarna oefenen de leerlingen door de deelsom te zoeken die het dichtst bij de schattende deelsom ligt. Vervolgens gaan de leerlingen zelf deelsommen schatten. Leg hierna uit dat het soms ook mogelijk is om het deeltal af te ronden naar een tien- of honderdvoud. Laat dit stap voor stap zien met behulp van de som 323 : 4 ≈. Laat daarna de leerlingen zelfstandig de sommen schatten en vraag hoe ze hebben afgerond. Bespreek daarna samen of de uitkomsten meer of minder zijn dan de schatting en hoe je dat kunt weten. Doorloop hierna de stappen van het uitrekenen van schattende deelsommen in een verhaalsom.

Controleer of de leerlingen deelsommen ongeveer kunnen uitrekenen door hen de volgende vragen te stellen:
- Wanneer is het handig om te schatten?
- Waar moet je op letten bij schattend delen?

Inoefening

Eerst oefen je samen met de leerlingen om de beste schatting aan te wijzen. Daarna een vraag 'Waar ligt het tussen?' en vervolgens een vraag waarbij ze moeten aangeven of de precieze uitkomst meer of minder is dan de schatting.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om schattend te kunnen delen, omdat je dan snel weet hoeveel je iets ongeveer kunt verdelen. Controleer of de leerlingen de instructie hebben begrepen door een ja of nee-vraag op te lossen. Is het antwoord 'ja', dan doe je je armen omhoog, is het antwoord 'nee', dan doe je je armen omlaag. Laat de leerlingen beredeneren waarom ze een bepaald antwoord gekozen hebben.

Aandachtspunten

Wanneer leerlingen moeite hebben met het schattend delen tot en met 1000 door een getal onder 10, dan kun je de leerlingen eerst laten oefenen met kleinere deelsommen die niet boven de 200 komen. Maak het eventueel visueel met blokjes. Vervolgens maak je de aantallen steeds groter. Laat ze de ronde getallen die deelbaar zijn door de deler opschrijven om een juiste schatsom te kunnen maken.