Schattend aftrekken t/m 1.000.000

Algemeen

De leerlingen kunnen schattend aftrekken tot en met 1 000 000 door getallen af te ronden op een honderdduizendvoud of tienduizendvoud.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles

Introductie

Op het digibord staat een getallenlijn. Plaats het getal op de getallenlijn. Vraag bij welk honderdduizendvoud het getal dichterbij ligt. Bespreek hoe je een getallen moet afronden en naar welk cijfer je dan kijkt. Bij afronden op een honderdduizendvoud kijk je naar het tienduizendtal en bij afronden op een tienduizendvoud kijk je naar het duizendtal. Op het digibord staan zes getallen. Vraag de leerlingen om de getallen af te ronden op de juiste manier af te ronden door ze te verbinden aan de blauwe getallen.

Instructie

Leg uit dat je bij schattend aftrekken getallen eerst gaat afronden naar een rond getal en dan hiermee de som uitrekent. De som 586 791 - 212 308 ≈ kun je bijvoorbeeld uitrekenen uit met de schatsom 600 000 - 200 000. Leg daarna met een ander voorbeeld uit dat je getallen kunt af ronden op tienduizendvoud en soms op honderdduizendvoud. Laat de verschillende getallen zien die je handig op een tienduizendvoud en een honderdduizendvoud afrondt en vraag bij enkele getallen om deze af te ronden en hoe leerlingen dat doen. Bespreek dat er bij schattend rekenen meerdere antwoordmogelijkheden zijn. Oefen daarna het schattend aftrekken door bij drie sommen de beste schatsom erbij te zoeken. Daarna maken de leerlingen een som waarbij ze de som ongeveer en precies moeten uitrekenen. Kom samen tot de conclusie dat de schatting en de precieze uitkomst dichtbij elkaar liggen. Vervolgens leg je uit dat je ook schatsommen hebt waarbij je meerdere getallen aftrekt en al deze getallen ook afrondt. Leg uit dat je deze getallen eerst op kunt tellen en ze in één keer eraf kan halen. Vervolgens oefen je een voorbeeld waarbij geschat wordt in een realistische context.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen aftrekken tot en met 1 000 000, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om de getallen af te ronden en vervolgens de sommen uit te rekenen?
- Wanneer rond je een getal af op een honderdduizendvoud of tienduizendvoud?
- Hoe rond je een getal af zoals 230 789 en 578 315?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het vinden van de juiste schatsom. Daarna schatten ze een som en vervolgens doen ze dit in verhaalvorm.

Afsluiting

Bespreek nogmaals met de leerlingen dat het handig is om schattend te kunnen aftrekken zodat je zo snel weet hoeveel er ongeveer over blijft. Bespreek ook waarom je soms afrondt op een honderdduizendvoud en soms op een tienduizendvoud. Ga het gesprek met de leerlingen aan door een aantal situaties uit te diepen: is het hierbij juist wel of juist niet handig om te schatten? In de ene situatie kan het schatten van het aantal inwoners handig zijn (grootte van een stad bepalen) en in een andere situatie juist niet (gemeentecijfers opgeven of brieven versturen). Laat de leerlingen uitleggen waarom ze dat vinden.Tot slot staan er drie minsommen, drie schatsommen en drie schattingen op het digibord. De leerlingen bepalen welke afgeronde sommen en uitkomsten bij de sommen horen en slepen ze achter elkaar.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het schattend aftrekken eerst oefenen met afronden en met het aftrekken met honderdduizendvouden. Let erop dat leerlingen die er lang over doen niet de som precies uitrekenen en vervolgens het antwoord afronden, maar juist de getallen in de som afronden, door steeds te vragen welke schatsom de leerling gebruikt. Oefen met de leerlingen het logisch afronden.