Schattend aftrekken t/m 10.000

Algemeen

Leerlingen leren schattend aftrekken tot en met 10 000 door getallen af te ronden op honderdvouden of duizendvouden.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Op het digibord staat een getallenlijn. Trek een lijn naar waar het getal hoort te staan. Dan is te zien bij welk duizendvoud het getal dichterbij zit. Er staan vier bakken met getallen met daarnaast ook een aantal getallen. De leerlingen moeten bij elk getal kijken bij welk van de vier bakken deze het dichtst bij ligt. Sleep vervolgens het getal naar de juiste bak. Laat de leerlingen beredeneren hoe ze weten waar het bij hoort. Naar welk cijfer in het getal moet je kijken? (duizendtallen of honderdtallen) Oefen het daarna met een aantal getallen.

Instructie

Leg uit dat je bij schattend aftrekken getallen eerst gaat afronden naar een rond getal en dan hiermee de som uitrekent. De som 3989 - 1093 ≈ ... kun je bijvoorbeeld uitrekenen met de schatsom 4000 - 1000. Leg daarna met een ander voorbeeld uit dat je getallen kunt afronden op een honderdvoud en op een duizendvoud. Laat de verschillende getallen zien die je makkelijk op een honderdvoud en een duizendvoud afrondt en vraag bij enkele getallen om deze af te ronden en hoe leerlingen dat doen. Vertel dat bij schatsommen meerdere mogelijkheden goed zijn. Oefen dit daarna in sommen door bij de getallen uit de som de juiste afgeronde getallen te zoeken. Oefen daarna het schattend aftrekken door bij drie sommen de beste schatsom erbij te zoeken. Oefen daarna samen met de leerlingen het schattend en precies uitrekenen. Kom samen tot de conclusie dat de schatting in de buurt moet liggen van de precieze uitkomst. Leg uit dat je ook schatsommen hebt waarbij je meerdere getallen aftrekt en al deze getallen ook afrondt. Leg uit dat je deze getallen ook eerst op kunt tellen en ze in één keer eraf kan halen. Vervolgens oefen je een voorbeeld waarbij geschat wordt in een realistische context met kilometers, waarbij je vraagt hoeveel kilometers er nog ongeveer gereden moet worden.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen aftrekken tot en met 10 000, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om te kunnen schatten?
- Is het altijd nodig om een som precies uit te rekenen?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het afronden van getallen door te bepalen welke aftreksom met afgeronde getallen bij de som hoort. Vervolgens oefenen ze met het schattend aftrekken door een minsom af te ronden en uit te rekenen. Tot slot bepalen ze welke aftreksom bij de verhaalsom hoort en rekenen ze deze som uit.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen waarom het handig kan zijn om te kunnen schatten. Het is handig als je ongeveer wilt weten hoeveel je van iets hebt als je er iets afhaalt. Daarnaast kun je het gebruiken bij sommen die je precies moet uitrekenen, omdat je al weet hoeveel het ongeveer moet zijn. Als je er dichtbij zit, is de kans groter dat het antwoord goed is. Je laat een aantal getallen zien waarbij leerlingen gaan staan als ze het getal naar boven moeten afronden en gaan zitten als ze het getal naar beneden moeten afronden. Tot slot sluit je af met een oefening waarbij ze de juiste som, schatsom en schatting bij elkaar moeten zoeken.

Aandachtspunten

Wanneer leerlingen moeite hebben met dit doel, kun je ze eerst laten oefenen met het afronden van getallen op duizendvouden. Hierbij kun je met behulp van een getallenlijn laten zien of je een getal naar boven of naar beneden afrondt. Daarna laat je ze pas de afgeronde getallen aftrekken. Vraag steeds welke schatsom ze gebruikt hebben, om het precies uitrekenen te voorkomen.