Rekenen met de tafel van 9

Algemeen

De leerlingen leren de tafel van 9.

Belang

Het is belangrijk dat leerlingen de tafel van 9 kunnen zodat ze kunnen uitrekenen hoeveel je hebt als je een aantal keer 9 hebt. Bijvoorbeeld als je 3 keer een doosje hebt met 9 eieren, hoeveel eieren heb je dan samen?

Introductie

Plaats samen met de leerlingen de tientallen en tienvouden op de getallenlijn tot en met 90. Tel daarna hardop samen deze geplaatste getallen in sprongen van 90. Oefen daarna het tellen van hoeveelheden in de 9-structuur. Vraag leerlingen hoe ze tellen.

Instructie

Leg eerst uit dat een tafelsom een keersom is waarmee je uitrekent dat je een aantal keer iets hebt. Bij de tafel van 9 heb je steeds een aantal keer 9. Leg daarna uit hoe een keersom is opgebouwd met het keerteken en dat het eerste getal aangeeft hoeveel keer je iets hebt en het tweede getal hoeveel het er steeds zijn. Laat alle sommen uit de tafel zien met voorbeelden van bladeren waarbij op elk blad 9 lieveheersbeestjes zitten en er steeds een blad bij komt. Oefen daarna met drie voorbeelden welke som er hoort bij een afbeelding waarbij voorbeelden net als bij de blaadjes met lieveheersbeestjes gegroepeerd zijn per 9 voorwerpen. Leg daarna uit dat voorwerpen ook in rijen kunnen liggen en je de keersom er dan uit kan halen door te tellen hoeveel er in elke rij liggen en hoeveel rijen je hebt. Bespreek daarna dat je tafelsommen ook kunt doen op de getallenlijn door steeds sprongen van 9 te maken en oefen dit samen.
Laat daarna alle abstracte sommen zien van de tafel van 9 en bespreek steeds dat bij elke keer er 9 bij komt. Bespreek vervolgens hoe leerlingen door eerst één som uit te rekenen een andere som uit de tafel uit kunnen rekenen door te dubbelen, halveren, omkeren of door één keer meer of minder te doen. Leg uit dat als er getallen in de som ontbreken ze goed moeten nadenken bij welke tafelsom de uitkomst hoort.
Bespreek daarna hoe leerlingen een verhaalsom kunnen oplossen met de tafel van 9 door het stappenplan te doorlopen waarbij leerlingen eerst kijken naar wat er gevraagd wordt, dan de getallen zoeken die nodig zijn, dan de som benoemen en deze tot slot uitrekenen, Oefen dit ook samen met de leerlingen.

Controleer of de leerlingen de tafel van 9 kunnen maken met de vragen:
- Kun jij een voorbeeld noemen van 3 keer 9?
- Wat is meer? 2 keer 9 of 10 keer 9?
- Wat betekent de som 2 x 9?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met een som met een afbeelding, waarbij de de getallen zijn omgekeerd. Daarna moeten ze een som uitrekenen met de helft en tot slot oefenen ze met een verhaalsom.

Afsluiting

Bespreek nogmaals met de leerlingen dat het belangrijk is om de tafel van 9 te kunnen zodat ze kunnen uitrekenen hoeveel je hebt als je een aantal keer 9 hebt. Vraag hoe ze handig tafelsommen kunnen uitrekenen. Oefen daarna de tafel van 9 door in een kring te gaan zitten en een bal te gooien waarbij je een tafelsom uit de tafel van 9 noemt. De leerling die hem vangt noemt het antwoord. Vervolgens noemt hij of zij een tafelsom uit de tafel van 9 en gooit de bal naar een andere leerling. Oefen zo tot alle leerlingen zijn geweest.

Aandachtspunten

Let erop dat leerlingen een goed begrip krijgen van de keersommen door deze visueel te oefenen. Laat leerlingen hier concreet materiaal zoals eieren of blokjes bij gebruiken als zij dit nodig hebben of laat ze de keersommen tekenen op een kladblaadje. Indien leerlingen moeite hebben met de tafel van 9 kun je ze laten oefenen met het tellen in sprongen van 9 en het herhaald optellen.

Instructiemateriaal

Blokjes