Optellen t/m 20 zonder tientaloverschrijding met bussommen

Algemeen

Leerlingen kunnen optellen t/m 20 via bussommen zonder tientaloverschrijding.

Belang

Als leerlingen goed willen leren rekenen, is het belangrijk om getallen tot en met 20 te kunnen optellen met bussommen. Bussommen helpen hen om optelsommen beter te begrijpen.

Introductie

Je laat een afbeelding zien van een dubbeldekker en je vraagt wie er wel eens in zo'n bus heeft gezeten. Daarna laat je de volgende pagina zien. Daarop staat de dubbeldekker naast een afbeelding waarop twee normale bussen op elkaar gestapeld zijn. Je vertelt dat zo’n bus een dubbeldekker heet en je vraagt waarom zo’n bus zo heet. Daarna laat je de leerlingen oefenen met het tellen van hoeveelheden door drie keer het aantal leerlingen te tellen dat voor een bus staat.

Instructie

Je legt aan de hand van een voorbeeld met drie afbeeldingen van bussen uit dat je eerst kijkt naar hoeveel personen er in de bus zitten, dat je daarna kijkt naar hoeveel personen er in willen stappen en dat je vervolgens uitrekent hoeveel personen er bij elkaar opgeteld in de bus zitten om weg te rijden. Dit doe je door de personen die al in de bus zaten en de bus instappen bij elkaar op te tellen. Vraag hierbij steeds wat het eerste getal is van de som, wat het tweede getal is van de som en wat de uitkomst is en bespreekt dat ze op de uitkomst komen door de getallen bij elkaar op te tellen.
Vervolgens oefen je samen met de klas nog twee bussommen uit op het bord waarbij de personen te tellen zijn.
Daarna vertel je dat het plaatje steeds hetzelfde blijft, dus dat de bussom met één afbeelding kunnen maken. Oefen dit samen met twee bussommen.
Laat daarna ook zien dat er bussommen zijn waarbij je de personen niet kan tellen, maar er al getallen staan. Bij de eerste som leg je uit dat je eerst kijkt naar hoeveel personen er in de bus zitten en dat je vervolgens het getal dat bij de bushalte staat erbij optelt, dat zijn namelijk hoeveel personen erbij komen in de bus. Vervolgens oefen je een bussom waarbij zowel het aantal personen dat in de bus zit als dat er bij komt is aangegeven met getallen. Leg uit dat het eerste getal betekent hoeveel personen er in de bus zitten en het tweede getal betekent hoeveel personen er nog bij komen. Om te weten hoeveel personen er wegrijden tellen de leerlingen deze getallen bij elkaar op.

Controleer of de leerlingen kunnen optellen t/m 20 via bussommen zonder tientaloverschrijding door de volgende vragen te stellen:
- Welke stappen maak je steeds bij het maken van bussommen?
- Wat betekent het eerste getal van een bussom?
- Wat betekent het tweede getal van een bussom?

Inoefening

Eerst vul je samen in welke som bij de afbeelding hoort. Vraag daarbij aan de klas hoeveel personen er in de bus zitten, hoeveel er instappen en hoeveel er samen zullen wegrijden. De leerlingen kunnen de personen tellen. Daarna reken je samen een bussom uit met alleen getallen waarbij de kinderen niet telbaar zijn en de leerlingen kunnen kiezen uit meerdere getallen voor het juist antwoord. Tot slot oefen je nog een bussom met enkel getallen, waarbij leerlingen zelf het juiste antwoord moeten invullen.

Afsluiting

Je herhaalt het leerdoel en vraagt welke stappen je doorloopt bij een bussom. Daarna vraag je hoeveel personen er uiteindelijk in de bus zitten wanneer er vijftien personen al inzitten en er drie instappen. Vraag daarbij ook welke som je krijgt. Vervolgens laat je de leerlingen een bussom voor een ander maken. Ze tekenen een dubbeldekker met meer dan tien personen erin en tekenen daarbij een aantal personen die in gaan stappen. Als ze klaar zijn kunnen ze de schriften uitwisselen met een maatje om de som op te lossen.

Aandachtspunten

Oefen met leerlingen die het moeilijk vinden steeds weer de drie stappen: Kijken hoeveel er in de bus zitten, kijken hoeveel erin stappen en kijken hoeveel je samen hebt. Je kunt deze leerlingen ook blokjes laten neerleggen voor elk persoon die in de bus zit en voor elk persoon die erbij komt en dan de blokjes laten tellen. Je kunt met kleinere sommen beginnen, bijvoorbeeld optelsommen met 2, 3 of 4 personen die instappen in een bus waar al minimaal tien personen zitten en dit vervolgens uitbouwen naar een optelsom van 9.