Optellen en aftrekken t/m 20 in context

Algemeen

De leerlingen leren optellen en aftrekken tot en met 20 in context, oftewel bij verhaalsommen.

Belang

Het is belangrijk dat de leerlingen kunnen optellen en aftellen bij een verhaaltje, omdat ze dan echt een verhaaltje leren begrijpen en leren om in realistische situaties optel- en aftreksituaties te herkennen.

Introductie

Je oefent een paar optelsommen en aftreksommen t/m 20. Je gooit een bal naar een leerling en noemt een optel- of aftreksom onder de twintig. De leerling vangt de bal, geeft het juiste antwoord en gooit de bal weer terug. Dit doe je zo een paar keer.

Instructie

Doorloop samen met de leerlingen het stappenplan voor verhaalsommen waarin ze leren de som uit een verhaal te halen. In de eerste stap kijken leerlingen naar de bewerking en vraag je ze wat voor soort som het is. Hoe herken je dat er iets bij komt? Hoe herken je dat er iets af gaat? In de tweede stap kijken leerlingen naar welke getallen ze nodig hebben voor de som. In de derde stap zeggen leerlingen de som en in de vierde stap rekenen ze de som uit. Bespreek eerst elke stap apart met het voorbeeld ernaast. Oefen daarna het stappenplan nog eens samen met de leerlingen met twee voorbeelden en laat de leerlingen daarna nog een verhaalsom oefenen waarbij het stappenplan niet meer zichtbaar is. Laat de leerlingen verwoorden wat ze doen om tot het antwoord te komen.

Om te controleren of de leerlingen kunnen optellen en aftrekken met verhaalsommen stel je de volgende vragen:
- Hoe weet je dat je bij een verhaal moet optellen?
- Hoe weet je dat je bij een verhaal moet aftrekken?
- Waarom is het handig om eerst een som op te schrijven voordat je hem uitrekent?

Inoefening

Eerst reken je samen met de klas een optelsom onder de tien in een verhaaltje uit. Daarna doe je samen een aftreksom in een verhaaltje waarbij je moet rekenen over het tiental. Vervolgens doe je met de klas een aftreksom in een verhaaltje waarbij er twee keer een getal afgetrokken moet worden.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen verhaalsommen uit kunnen rekenen door hen vragen te stellen over hoe zij verhaalsommen aanpakken. Als afsluiting laat je de leerlingen drie verhaalsommen zelf beantwoorden kies je willekeurig een leerling uit om de som uit te leggen.

Aandachtspunten

Wanneer leerlingen nog moeite hebben met het zelfstandig maken van verhaalsommen dan kun je samen met hen nog een aantal sommen oefenen. Je doet dit door met kleinere sommen te beginnen; zoals Mia heeft vier snoepjes en krijgt er drie van Micha, en daarbij de stappen nog eens te doorlopen. Na verloop van tijd kun je de optel- en aftreksommen groter maken.

Instructiemateriaal

Balletje