Medeklinkerverdubbeling of klinkerverenkeling

Algemeen

Leerlingen leren woorden met een korte klank en twee medeklinkers (bot - botten) en een lange klank en een klinker (boot - boten) te onderscheiden en te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om woorden zoals boot - boten en bot - botten te kunnen onderscheiden en op de juiste wijze te kunnen spellen. De betekenis van een woord verandert als je een of twee medeklinkers opschrijft.

Introductie

Je controleert of de leerlingen kunnen aangeven of ze lange of korte klank horen. Je hakt de woorden in klankgroepen, de leerlingen maken de juiste beweging bij de oranje klankgroep.

Instructie

De leerlingen noemen de woorden 'boom' en 'bom' in meervoud. Je vraagt wat je hoort aan het eind van de eerste klankgroep, een korte of lange klank? Daarna leg je de regels uit.
- Hoor je een korte klank aan het eind van de klankgroep? Dan schrijf je daarna twee dezelfde medeklinkers. De groene boot geeft aan dat het om een korte klank gaat, de boeien geven aan dat het om twee dezelfde medeklinkers gaat. Je legt uit dat er een medeklinker en ~en bij komt bij het vervoegen van het woord.
- Hoor je een lange klank aan het eind van de klankgroep? Dan schrijf je één klinker. De gele boot geeft aan dat het om een lange klank gaat. Het lichtgele gedeelte van de boot geeft aan dat je maar één klinker schrijft. Je legt uit dat woorden die je met twee klinkers schrijft, veranderen bij het vervoegen van het woord. Bij het langer maken hoor je nog steeds een lange klank, maar er verdwijnt een klinker.
Vervolgens controleer je of de leerlingen de regels kunnen uitleggen. Daarna passen de leerlingen de regels toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'bedden' (/be/-/dǝn/) en 'verdelen' (/ver/-/dee/-/lǝn/). Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij het woord 'scharen' (/schaa/-/rǝn/) en 'gezinnen' (/gǝ/-/zin/-/nǝn/). Ten slotte controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen toepassen door de woorden zelf op te schrijven. De leerlingen hakken de woorden in klankgroepen, passen de regel toe en schrijven de woorden op. Bij het woord 'spreken' moeten de leerlingen juist het enkelvoud opschrijven, je benadrukt dat de klinker die eerder is weggehaald er nu weer bij komt.

Inoefening

Eerst geven de leerlingen de categorie aan die bij het woord hoort. Vervolgens kiezen de leerlingen de drie woorden die bij de categorie horen. Daarna moeten de leerlingen het missende woord afmaken en opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees.
Dictee van de categorie:
1. Drie vriendinnen spelen een spel. Schrijf op: vriendinnen
2. Ze proberen de bal tegen de flessen te gooien. Schrijf op: proberen
3. Ik vergeet om de fles recht te zetten. Schrijf op: vergeet
4. De bal rolt tussen mijn benen door. Schrijf op: benen

Na het dictee is er de mogelijkheid om te oefenen met het plaatsen van de woorden bij de juiste categorie. De leerlingen luisteren naar de woorden, vervolgens sleep je de woorden naar de juiste categorie.

Aandachtspunten

- Dit is een combinatieles. Wanneer je merkt dat leerlingen moeite hebben met het onderscheiden van de categorieën, geef dan eerst de instructielessen waar deze doelen afzonderlijk worden behandeld.
- Zorg ervoor dat de leerlingen gewend raken aan het hakken in klankgroepen. Wanneer leerlingen moeite hebben met deze regel, controleer dan of de leerling de lange klank of korte klank kunnen aanwijzen.