Kolomsgewijs optellen t/m 1000 met overschrijding

Algemeen

Leerlingen leren kolomsgewijs optellen tot en met 1000 met overschrijding.

Belang

Met kolomsgewijs optellen kun je getallen optellen die je niet in één keer uit je hoofd kan optellen. Je kunt zo gemakkelijk meerdere grote getallen bij elkaar tellen. Zo kun je bijvoorbeeld uitrekenen hoeveel bioscoopkaartjes er zijn verkocht.

Introductie

Je laat de leerlingen in groepjes optellen tot 1000. Daarbij tellen ze er steeds 50 of 100 bij. De eerste leerling begint met een honderdtal of een vijftigtal en geeft aan dat er 50 of 100 bij opgeteld moet worden. De volgende noemt de uitkomst en zegt hoeveel er bij dat antwoord opgeteld moet worden. Ze rekenen door totdat ze bij de 1000 zijn. Daarna laat je twee uitkomsten op het digibord zien. De leerlingen moeten aangeven welke twee getallen samen het antwoord vormen. Sleep de getallen naar de juiste plek.

Instructie

Leg uit dat je bij kolomsgewijs optellen de getallen van de som onder elkaar zet. Vervolgens kun je dit bij elkaar optellen door van links naar rechts te rekenen. Geef aan dat je het grootste getal van de som bovenaan zet en het andere getal zet je daaronder. Bij kolomsgewijs optellen werk je van links naar rechts. Je begint dus eerst met het uitrekenen van de honderdtallen. Deze tel je bij elkaar op. Daarna reken je uit hoeveel de tientallen samen zijn en tot slot tel je de eenheden bij elkaar op. Bij het optellen van de eenheden kan het voorkomen dat je over het tiental gaat. In dat geval schrijf je in de hokjes van het tiental en van de eenheden het getal op. Al deze uitkomsten zet je in het schema en je geeft aan wat de hulpsommen zijn. Als je de getallen uit het schema bij elkaar optelt, weet je wat de uitkomst is. Deze uitkomst zet je onderaan in het schema. Vervolgens staat er een som in een schema waarbij steeds een andere rij geel gemarkeerd is. Vraag de leerlingen of ze weten welke tussensom bij elke gekleurde rij hoort. Hiermee kun je controleren of leerlingen weten welke stappen ze moeten doorlopen. Daarna laat je de leerlingen een aantal sommen kolomsgewijs uitrekenen. Vervolgens geef je aan dat je ook over een honderdtal kan tellen. In dat geval schrijf je in de hokjes van de honderdtallen, de tientallen en eenheden het getal op. Oefen vervolgens nog het kolomsgewijs optellen met twee sommen waarbij bij het ene schema de som al is ingevuld en bij het andere schema de som nog ingevuld moet worden.

Controleer of de leerlingen kolomsgewijs kunnen optellen met behulp van de volgende vragen/opdracht:
- Waarom is het handig om kolomsgewijs op te tellen?
- Wat betekenen de letters H T E?
- Waar begin je altijd bij kolomsgewijs rekenen?
- Reken deze sommen kolomsgewijs uit: 436 + 66 en 287 + 162 + 131

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het kolomsgewijs optellen door aan te geven wat de tussenstappen zijn. Vervolgens rekenen ze een aantal sommen kolomsgewijs uit. Deze sommen bestaan uit twee of drie getallen die de leerlingen bij elkaar moeten optellen.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om kolomsgewijs te kunnen optellen tot en met 1000, omdat je zo op een handige manier sommen kunt uitrekenen. Controleer of de leerlingen weten dat ze bij kolomsgewijs optellen van links naar rechts rekenen en wanneer ze over een tiental of honderdtal rekenen, ze dit getal ook moeten toevoegen in het schema. Laat de leerlingen in tweetallen oefenen met het kolomsgewijs optellen. Ze schrijven allebei een getal op en moeten er samen achter zien te komen hoe ze dit kolomsgewijs moeten uitrekenen. Eerst oefenen ze dit met twee getallen. Laat de leerlingen ook oefenen met een som met drie getallen.

Aandachtspunten

Voor leerlingen die moeite hebben met kolomsgewijs optellen, kun je de betekenis van H T E herhalen en hoe je de getallen in een HTE-schema plaatst. Schrijf de hulpsommen uit. Markeer eventueel honderdtallen, tientallen en de eenheden, zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je bij elkaar telt.