Cijferend optellen t/m 1.000.000

Algemeen

De leerlingen kunnen cijferend optellen tot en met 1 000 000 met en zonder overschrijding.

Belang

Met cijferend optellen kun je getallen handig bij elkaar tellen die je niet in één keer uit je hoofd kan uitrekenen.

Introductie

Laat de leerlingen de som die op het digibord staat cijferend uitrekenen. Bedenk ook met de klas een som en schrijf dit op in het schema. Laat de leerlingen deze som uitrekenen.

Instructie

Leg uit dat je via cijferend optellen een som handiger uit kunt rekenen. Er zijn verschillende manieren van cijferend optellen: met en zonder overschrijding. Na elke instructie oefenen de leerlingen met de vorm van cijferen die uitgelegd is. Herhaal de betekenis van de letters Hd Td D H T E. Leg uit dat je de getallen van de som altijd onder elkaar zet en van rechts naar links rekent. Het grooste getal komt bovenaan en je noteert de uitkomsten van de tussensom altijd onderaan in de juiste kolom. Laat dan stapsgewijs zien hoe je te werk gaat bij cijferend optellen. Je telt eerst de eenheden bij elkaar, dan de tientallen, de honderdtallen, de duizendtallen, de tienduizendtallen en dan de honderdduizendtallen. Leg vervolgens uit hoe je rekent bij cijferend optellen met onthouden. Als je bij het optellen van de tussensom over het tiental heen gaat, noteer je de 1 in het onthoudhokje in de kolom links daarvan. Tel dan verder met de 1 uit het onthoudhokje en reken ook de andere tussensommen uit.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen optellen tot en met 1 000 000 door de volgende vragen te stellen:
- Waarom is het handig om cijferend op te tellen?
- Wat doe je als de tussensom meer dan 10 is?
- Reken deze som uit door te cijferen en de getallen onder elkaar te zetten: 132 521 + 34 285 =

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met cijferend optellen en aftrekken zonder overschrijding. Vervolgens maken ze ook een som met cijferend aftrekken waarbij ze moeten lenen.

Afsluiting

Laat de leerlingen zelf optelsommen bedenken en in het schema plaatsen. Bespreek nogmaals waarom het handig is om sommen cijferend uit te rekenen en hoe je dit doet. Reken altijd van rechts naar links. Bij cijferend optellen met tientaloverschrijding noteer je altijd de 1 in het onthoudhokje van de kolom links van dat getal. Zo kun je ook sommen met grote getallen handig en snel uitrekenen zonder dat je dit uit je hoofd hoeft te doen.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van Hd Td D H T E en hoe je getallen in een HdTdDHTE-schema plaatst. Schrijf de hulpsommen uit. Markeer eventueel de tussensommen van boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je bij elkaar telt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.