Cijferend aftrekken t/m 1000 met kommagetallen

Algemeen

De leerlingen kunnen kommagetallen boven de 100 cijferend aftrekken, met en zonder overschrijding.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat kommagetallen handig van elkaar af te trekken zijn door te cijferen, omdat je dan snel kunt uitrekenen hoeveel je overhoudt. Bijvoorbeeld als je wilt weten hoeveel spaargeld je overhoudt als je een nieuwe koptelefoon koopt.

Introductie

Op het digibord staan twee weegschalen met daarop een gewicht. De leerlingen rekenen uit hoeveel gewicht er overblijft als je het andere gewicht eraf haalt.

Instructie

Als je gaat cijferen met kommagetallen staan er ook cijfers achter de komma. Dit noemen we decimalen. Leg uit wat de cijfers achter de komma betekenen: één cijfer achter de komma noemen we tienden en twee cijfers achter de komma noemen we honderdsten. Bij cijferend aftrekken zet je de getallen van de som onder elkaar en reken je van rechts naar links. Leg de betekenis van alle letters in het HTEth-schema uit. Leg stap voor stap uit uit hoe je rekent bij cijferend aftrekken met tienden. Trek eerst de getallen uit de kolom van de tienden van elkaar af en zeg hardop welke tussensom je maakt. Als je bij het aftrekken van de tussensom een antwoord onder de nul krijgt, leen je één van het hokje links daarvan. Wanneer je bijvoorbeeld bij de tienden onder de nul gaat, leen je één eenheid. Dit doe je bij de tienden en trek je van de eenheden af. Trek dan de getallen uit de kolom van de eenheden van elkaar af. Doe dit ook met de getallen uit de kolom van de tientallen en honderdtallen. Nu heb je de som cijferend uitgerekend. De komma verandert nooit van plek. Leg dit ook stapsgewijs uit voor cijferen met honderdsten. Laat de leerlingen vervolgens een som oplossen, waarbij ze de getallen naar de goede plek slepen. Doe dit ook met de sommen waarbij ze de antwoorden kunnen zien door te gummen en bij de sommen die ze volledig zelf moeten invullen. Leg hierna uit hoe je optelt met een ongelijk aantal decimalen. Je vult de decimalen aan met nullen totdat er evenveel decimalen achter de komma staan.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen aftrekken met kommagetallen door de volgende vragen te stellen:
- Wat gebeurt er met de komma?
- Wat betekenen de letters: H T E t h ?
- Waar begin je altijd bij cijferend rekenen?
- Wat doe je als je een uitkomst onder de nul krijgt?

Inoefening

Eerst oefenen de leerlingen met het aftrekken van kommagetallen, waarbij ze één decimaal krijgen. Vervolgens oefenen ze met het aftrekken van kommagetallen met twee decimalen. In de derde oefening rekenen ze de som uit waarbij ze zelf de getallen in het schema moeten zetten.

Afsluiting

Herhaal het doel en bespreek waarom het belangrijk is dat leerlingen dit doel beheersen. Vervolgens laat je de leerlingen bepalen wanneer je getallen moet lenen om een som uit te rekenen. Op het digibord staan drie sommen. Bij elke som geven de leerlingen aan of ze een getal moeten lenen. Laat de leerlingen ook verwoorden waarom ze wel of niet moeten lenen. Eventueel kun je de leerlingen de sommen ook laten uitrekenen.

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van H T E t h en hoe je getallen in een schema plaatst. Markeer eventueel de tussensommen van boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je van elkaar aftrekt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.