Aftrekken t/m 1000 via de nulregel

Algemeen

De leerlingen kunnen aftrekken met honderdvouden t/m met 100 met de nulregel. Ze leren honderdvouden snel af te trekken door gebruik te maken van een hulpsom zonder nullen.

Belang

Als leerlingen aftrekken tot en met 1000 met de nulregel, kunnen leerlingen veel sneller honderdvouden aftrekken.

Introductie

Op het bord worden 50 MAB-blokjes weergegeven in vijf staafjes van tien. Vraag de leerlingen hoeveel er liggen en sleep er samen 30 naar de doos te slepen. Vraag ze hierbij hoeveel staafjes van 10 ze naar de doos hebben gesleept. Vervolgens laat je 500 MAB-blokjes zien in velden van honderd. Vraag de leerlingen weer hoeveel er liggen en sleep er samen 300 naar de doos. Vraag de leerlingen hierbij weer hoeveel velden van 100 ze naar de doos hebben gesleept.

Instructie

Je bespreekt eerst dat heb belangrijk is om met de nulregel te kunnen aftrekken zodat je sneller kunt aftrekken. Bespreek daarna met de leerlingen dat de tienvouden altijd op een nul eindigen en dat de honderdvouden altijd op twee nullen eindigen. Dan laat je de nulregel zien met de som 2 -1 en 20 - 10 en 200 - 100 met MAB-materiaal, zodat leerlingen een beeld krijgen van de sommen en hulpsommen bij de nulregel.
Vervolgens leg je de nulregel uit met een voorbeeld. Je laat zien dat je bij een som met honderdvouden een hulpsom kunt gebruiken door twee nullen weg te halen. Je maakt de som dan honderd keer zo klein. Als je in beide getallen twee nullen hebt, komen er ook twee nullen achter het antwoord van de hulpsom. Leg daarna uit dat als de hulpsom er al staat, je deze kunt gebruiken omdat het antwoord bij elke nul erbij tien keer zo groot wordt en ook een nul erbij krijgt. Oefen vervolgens met drie sommen samen met de leerlingen de nulregel waarbij je steeds vraagt wat de hulpsom is, hoeveel keer zo groot de getallen zijn geworden en wat ze dan met het antwoord moeten doen.

Controleer of de leerlingen kunnen aftrekken met de nulregel tot en met 1000 met de volgende vragen:
- Welke getallen tel je op bij de nulregel?
- Wat doe je met duizendvouden als je deze snel wilt aftrekken?
- Wat gebeurt er met het antwoord als er nullen bij beide getallen komen?

Inoefening

Eerst reken je samen met de leerlingen een aftreksom uit waarbij het antwoord in de hulpsom nog gegeven wordt. Daarna reken je samen een som uit waarbij het antwoord niet gegeven staat in de hulpsom en je terug moet rekenen met tienvouden vanuit een honderdtal naar een tiental. Vervolgens doe je met de leerlingen ook een som waarbij je ook de tussenstappen uitrekent zonder dat het antwoord in de hulpsom staat.

Afsluiting

Controleer of de leerlingen honderdvouden kunnen aftrekken met de nulregel door te vragen wat je doet met honderdvouden als je deze handig af wilt trekken. Vraag ook waarom het handig is om dit te kunnen en oefen samen nog de som 500 - 300.
Oefen daarna samen drie sommen door de juiste hulpsom bij de som te slepen en daarna het juiste antwoord.
Laat leerlingen daarna in groepjes van drie oefenen met de nulregel. De ene leerling schrijf de som met honderdvouden op, de tweede leerling schrijft de hulpsommen op en de derde leerling rekent de sommen uit. Laat de leerlingen in het groepje wisselen zodat alle leerlingen aan de beurt zijn geweest met het uitrekenen.

Aandachtspunten

Leerlingen die moeite hebben met aftrekken t/m 1000 met de nulregel kun je ondersteunen door met hen samen nog een aantal sommen te oefenen. Je doet dit door zorgvuldig de stappen bij het uitrekenen van een aftreksom t/m 1000 te doorlopen. Je laat de aftreksom t/m 1000 zien, maakt samen een hulpsom door de nullen weg te halen en je rekent vervolgens de hulpsom en de aftreksom uit. Begin met kleine aftreksommen (zoals 200 - 100). Je kunt eerst nog de uitkomst in de hulpsom geven en deze daarna weghalen. Vervolgens oefen je met het aftrekken over het honderdtal (bijvoorbeeld 120 - 30), en bouw dit uit naar grotere sommen zoals 900 - 700.

Instructiemateriaal

Kladblaadjes en potloden