Aftrekken t/m 100 met tientaloverschrijding met getal >10 via rijgen

Algemeen

Leerlingen leren aftrekken tot en met 100 waarbij ze het tweede getal splitsen om het vervolgens op een handige manier af te kunnen halen van het eerste getal.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat je rijgen kunt gebruiken om sommen die je niet in één keer in je hoofd kunt doen uit te rekenen. Bijvoorbeeld als je wilt weten hoeveel kilometer Mieke nog moet rijden als ze 76 kilometer moet rijden en al 28 kilometer gereden heeft.

Introductie

De klas is in groepjes ingedeeld. Iedereen binnen het groepje telt om de beurt vanaf het startgetal dat op het digibord staat. Je zet de zandloper aan en de leerlingen stoppen met terugtellen als de tijd om is. Bij welk getal zijn ze gekomen? Daarna laat je getallenlijnen zien waarbij er met verschillende sprongen wordt teruggeteld. Vraag de leerlingen welke getallen bij de grijze vakjes horen. Gum het vakje uit om het antwoord te laten zien.

Instructie

Leg uit dat je bij rijgen een tweede getal in delen van het eerste getal af trekt. Je verdeelt het tweede getal in tientallen en eenheden. Bespreek daarna dat een tiental een groepje van 10 is en dat de eenheden de getallen zijn van 1 tot en met 9. Leg dan uit dat je het eerste getal van de som achteraan bij de getallenlijn zet en dan eerst een sprong maakt met tientallen en dan met eenheden. Als je door het tiental gaat splits je de eenheden zo dat je eerst naar een rond getal gaat. Vraag de leerlingen op welk getal je dan uitkomt. Oefen daarna nog een som met rijgen door te vragen naar welk getal gesprongen is waarbij de sprongen zijn weergegeven en daarna nog een keer waarbij samen de sprongen kunnen worden geoefend. Vervolgens geef je aan dat je ook kunt rijgen zonder getallenlijn door bij een som het tweede getal te verdelen in tientallen en eenheden. Eerst trek je de tientallen van het eerste getal af. Als je dit antwoord hebt uitgerekend trek je de eenheden van het antwoord af. Ook hier splits je de eenheden om eerst naar een rond getal te gaan. Stel de vraag welke hulpsommen je gebruikt bij de verschillende sommen en laat de leerlingen de sommen rijgend uitrekenen en vraag hoe ze dit hebben gedaan. Gum de vakjes uit om te controleren wat het juiste antwoord is.

Controleer of de leerlingen kunnen aftrekken tot 100 via de rijgstrategie met de volgende vragen/opdracht:
- Hoe reken je een som uit via rijgen?
- Waarom is het handig om het tweede getal te splitsen?

Inoefening

De leerlingen oefenen eerst met het oplossen van een som waarbij ze gebruikmaken van een getallenlijn. Het tweede getal staat in sprongen weergegeven en de leerlingen moeten deze sprongen aftrekken van het eerste getal. Vervolgens moeten ze aangeven welke hulpsom ze gebruiken en daarna rekenen ze een som rijgend uit.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om te kunnen aftrekken tot en met 100 waarbij je het tweede getal splitst, omdat je zo op een handige manier sommen kunt uitrekenen. Je laat de leerlingen in tweetallen twee sommen uitrekenen. Hierbij maken ze gebruik van de getallenlijn. Nadat de leerlingen de sommen hebben uitgerekend, vergelijken ze elkaars getallenlijn om te kijken of ze dezelfde sprongen hebben gemaakt. Vervolgens deel je getalkaartjes uit. De leerlingen gaan in groepjes aan het werk. De leerling met het grootste getal staat aan de rechterkant. Naast hem komt een leerling te staan met een ander getal. De getallen vormen samen een aftreksom. De leerlingen uit het groepje moeten aangeven wat de som en wat het antwoord is. Daarna gaat de leerling die aan de linkerkant staat weer terug naar het groepje en komt er een andere leerling naast staan. Herhaal dit totdat alle leerlingen binnen een groepje aan de beurt zijn geweest en alle sommen zijn opgelost.

Aandachtspunten

Leerlingen die moeite hebben met het aftrekken via de rijgstrategie, kunnen gebruikmaken van een getallenlijn. Laat hen een som uitrekenen waarbij ze het tweede getal in sprongen op de getallenlijn moeten tekenen. Benadruk dat ze eerst een sprong moeten maken met de tienvouden en vervolgens met de eenheden. Geef aan dat je bij sprongen van de eenheden ook eerst naar een tiental kunt tellen en vervolgens terug kan tellen.

Instructiemateriaal

Getalkaartjes tot en met 100.