Aftrekken t/m 10 via de inverse-relatie

Algemeen

Leerlingen leren aftrekken t/m 10 via de inverse-relatie. Hierbij leren ze dat elke optelsom bij een aftreksom hoort, als je de getallen omdraait.

Belang

Deze strategie helpt bij het snel en handig rekenen. Het geeft inzicht in de sommen en getallen tot en met 10.

Introductie

Je begint het met splitsen van getallen in afbeeldingen. Daarna met getallen en een splitsdakje. Leerlingen kunnen hierbij ook blokjes gebruiken. Je kunt er ook nog een aantal mondeling doen, waarbij leerlingen getallen moeten splitsen die jij opnoemt. Bijvoorbeeld: "Het getal 5 splits ik in 4 en in ...". Daarna haal je samen de twee juiste sommen uit de afbeelding. Je ziet in totaal 6 vissen, waarvan 1 in het aquarium en 5 in een kom. Je kunt zeggen 6 - 1 of 5 + 1. Bespreek waarom de andere opties fout zijn (zoals 5 - 1 is fout, omdat het totale aantal 6 is en niet 5).

Instructie

Je legt uit dat als je de optelsom weet, je de aftreksom ook kunt weten. De getallen zijn alleen omgedraaid. Bij de aftreksom begin je met de uitkomst van de optelsom. Als je daar een van de getallen afhaalt, blijft het andere getal over. Laat dit zien met kralen op het bord. Daarna oefen je dezelfde som met een ander aantal kralen. Daarna laat je een splitsing van het getal 5 zien en de bijbehorende sommen. Dit oefen je samen met de leerlingen met verschillende splitsingen. Na het oefenen met de getallen omdraaien in de som waarbij deze zichtbaar zijn met kralen, leg je uit dat dit ook blijft gelden als je de getallen niet kunt tellen of zien. Oefen samen met de leerlingen zo ook het omdraaien van de getallen en het invullen van de sommen.

Controleer aan de hand van de volgende vragen of leerlingen sommen met de wisseleigenschap beheersen:
- Het getal 8 splits je in 2 en in ...?
- 7 + 2 = 9. Hoeveel is 9 - 2?
- Welk getal staat vooraan als je van de optelsom een aftreksom maakt?
- Welke getallen kun je omdraaien?

Inoefening

Eerst maken de leerlingen een optel- en aftreksom vanuit een afbeelding, daarna met het splitsdakje en daarna zonder visuele ondersteuning. Hierbij moeten ze steeds het juiste antwoorden geven.

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om dit te kunnen, zodat je sneller en handig kunt rekenen. Het is bijvoorbeeld handig dat als je weet dat er 3 jongens en 2 meisjes in een groepje zitten, het samen 5 is. Daartegenover weet je dat als het groepje uit 5 kinderen bestaat, waarvan 3 meisjes, dat de andere 2 jongens zijn. Ter afsluiting maak je samen met de leerlingen twee sommen bij de getoonde afbeelding. Daarna doe je hetzelfde, maar met sommen waarbij de splitsing niet zichtbaar is.

Aandachtspunten

Leerlingen die er moeite mee hebben, kunnen de sommen vormen met MAB-materiaal (of rekenrek). Laat ze bijvoorbeeld het getal 7 splitsen in 3 en 4 blokjes. Laat ze het neerleggen en vertellen welke plussom erbij hoort als je het totale aantal wilt weten (4 + 3 = 7). Daarna vraag je wat er overblijft als je van 7 blokjes er 3 afhaalt. Benadruk dat je het niet opnieuw hoeft uit te rekenen, omdat je bij de plussom al hebt gekeken hoeveel blokjes er liggen.