Verkleinwoorden met ~etje

Algemeen

Leerlingen leren verkleinwoorden met alleen ~etje (zoals bal - balletje) juist te spellen.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het belangrijk is om verkleinwoorden met ~etje zoals 'balletje' op de juiste wijze te kunnen spellen. Bijvoorbeeld als je een verhaaltje over de kinderboerderij schrijft.

Introductie

Je controleert of de leerlingen nog weten wat een verkleinwoord is en of ze bekende verkleinwoorden kunnen noemen. De leerlingen hoeven de woorden nog niet op te schrijven, het gaat enkel om de focus op de klank en het herhalen van de regel. Je draait aan de schijf door op de blauwe stip te klikken, de schijf geeft aan welk verkleinwoord de leerlingen moeten noemen. Draai een voor een aan de schijven. Je vraagt wat de leerlingen horen aan het einde van het woord. Bij een schijf hoor je /ju/ en schrijf je ~je. Bij de volgende schijf hoor je /tju/ en schrijf je ~tje. Bij de laatste schijf hoor je /pju/ en schrijf je ~pje. Vervolgens luisteren de leerlingen naar de verkleinwoorden die ze vandaag gaan leren. Je draait drie keer aan de schijf en vraagt wat je hoort aan het einde van het woord. Je hoort /utju/.

Instructie

De leerlingen noemen het verkleinwoord van het woord bal (bal - balletje). Je vraagt aan de leerlingen wat je hoort aan het eind van het verkleinwoord. Je hoort /utju/ aan het eind van het woord en je hoort een korte klank (/a/). Daarna vraag je aan de leerlingen wat je ziet aan het eind van het verkleinwoord. Je ziet dat er ~etje achter het woord staat. Je ziet ook dat er een ~l~ bij is gekomen, een extra medeklinker. Vervolgens leg je de regel uit die bij deze categorie hoort. Verklein je het woord met ~etje? Dan schrijf je het woord + etje. Bij een korte klank komt er een medeklinker bij. Let daarom op de verdubbeling van de medeklinker. Je vraagt aan de leerlingen waarom er bij balletje een medeklinker bij komt. Je legt uit dat je een korte klank hoort /a/. De leerlingen kennen de regel: als je een korte klank hoort, schrijf je twee medeklinkers. Daarna passen de leerlingen de regel toe door stap voor stap het woord te spellen. Eerst doe je dit voor bij de woorden 'brilletje' en 'ringetje'. Controleer of de leerlingen weten waarom er bij brilletje wel een medeklinker bij komt, en bij ringetje niet. Daarna controleer je of de leerlingen de stappen zelf kunnen uitvoeren bij de woorden 'hotelletje' en 'vlaggetje'. Ten slotte controleer je of de leerlingen helemaal zelf de woorden op kunnen schrijven.

Inoefening

Eerst drukken de leerlingen op het stukje dat bij het woord komt. Vervolgens geven de leerlingen aan bij welke categorie het woord hoort. Daarna moeten de leerlingen het verkleinwoord opschrijven.

Afsluiting

Je controleert of de leerlingen de spellingsregel goed begrijpen. Ten slotte geef je de dictees. Door de dictees op het bord te tonen, wordt de focus gelegd op de verandering van het woord.

Dictee van de categorie:
1. We spelen een spelletje. Schrijf op: spelletje
2. Mijn vriendinnetje mag beginnen. Schrijf op: vriendinnetje
3. Ze maakt een raar sprongetje. Schrijf op: sprongetje
4. Schrijf de zin op: Ze gooit het balletje door het ringetje.

Gemengd dictee:
1. Het balletje rolt door het tuintje. Schrijf op: tuintje
2. Dan rolt het balletje onder het bankje. Schrijf op: bankje
3. Oei, we hebben een probleempje. Schrijf op: probleempje
4. Schrijf de zin op: Nu zit er een scheurtje in het balletje.

Aandachtspunten

- De kans bestaat dat leerlingen ~utju, ~etju, of ~utje schrijven in plaats van ~etje. Zorg ervoor dat de wandkaart zichtbaar is in de klas. Het zien van de wandkaart kan de leerling helpen het woord juist te spellen.
- Soms schrijven de leerlingen onterecht een extra medeklinker, of vergeten ze een medeklinker toe te voegen. Leg daarom de focus niet alleen op de uitgang van het woord, maar ook op de klank. Verwijs dan naar de wandkaarten hamer, ladder, winter en keuken.