Schattend optellen t/m 1000

Algemeen

Leerlingen leren schattend optellen tot en met 1000 door af te ronden op tienvouden en honderdvouden.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Je begint met drie getallen tot 1000 te plaatsen op de getallenlijn en daarbij te bedenken bij welk honderdvoud het het dichtstbij ligt. Daarna rond je verschillende getallen af naar het honderdvoud 400 of 500. Daarna laat je leerlingen kijken naar de verschillende getallen en aangeven of deze dichter bij een honderdvoud (300) liggen of dichterbij een tienvoud (320). Laat de leerlingen beredeneren bij welke afronding de getallen het best passen.

Instructie

Leg uit dat je bij schattend optellen getallen eerst gaat afronden naar een rond getal en dan hiermee de som uitrekent. De som 199 + 402 reken je uit met de som 200 + 400. Leg daarna met een ander voorbeeld uit dat je getallen soms af kunt ronden op een tienvoud en soms op honderdvoud. Laat de verschillende getallen zien die je makkelijk op een honderdvoud afrondt en die je makkelijk op een tienvoud afrondt en vraag bij enkele getallen om deze af te ronden en hoe leerlingen dat doen. Bespreek vervolgens de stellingen over het afronden op tienvouden en honderdvouden. Bespreek met de leerlingen dat bij schatten meerdere antwoordmogelijkheden goed zijn. Breng het gesprek op gang met de leerlingen over wanneer het echter wel beter is om af te ronden op tienvouden of op honderdvouden. Het is bijvoorbeeld handiger om af te ronden op tienvouden wanneer je dicht bij de precieze uitkomst wilt blijven. Oefen het afronden daarna in sommen door bij de getallen uit de som de juiste afgeronde getallen te zoeken. Oefen vervolgens het schattend optellen met tienvouden door eerst de schatsom erbij te zoeken en daarna samen met de leerlingen de getallen af te ronden en met de schatsom de som uit te rekenen. Laat de leerlingen hierna bepalen of de uitkomst van het antwoord meer of minder is dan een getal door te schatten. Vervolgens oefen je voorbeelden waarbij geschat wordt in een realistische context met geld, waarbij je vraagt of er genoeg geld is voor de tas en schoenen. Laat ze beredeneren hoe ze weten dat er nog niet genoeg gespaard is. Daarna oefen je een aantal sommen waarbij zowel geschat als precies gerekend moet worden. Maak een vergelijking tussen jullie schatting en de precieze uitkomst.

Om te controleren of leerlingen schattend kunnen optellen tot en met 1000, kun je de volgende vragen stellen:
- Waarom is het handig om te kunnen schatten?
- Wat doe je als gaat schattend optellen met de getallen?

Inoefening

Eerst rekenen de leerlingen twee sommen ongeveer uit waarbij ze de getallen moeten afronden naar het dichtstbijzijnde honderdvoud. Daarna krijgen ze een opgave waarbij ze moeten afronden op een tienvoud en op een honderdvoud en als laatste krijgen ze een opgave waarbij ze moeten schatten in een verhaalsom.

Afsluiting

Bespreek nogmaals met de leerlingen dat het handig is om schattend te kunnen optellen zodat je zo snel weet hoeveel iets ongeveer samen is. Bespreek ook waarom je soms afrondt op tienvoud en soms op honderdvoud. Hoe nauwkeuriger je afrondt, hoe dichter je bij het echte antwoord zit. Hoe ronder de getallen, hoe makkelijker de som. Beide opties zijn goed. Bespreek vervolgens een aantal praktische stellingen waar leerlingen in tweetallen of in hun groepje over kunnen sparren. Laat ze beredeneren of de situatie zich leent voor schatten of niet en waarom. Misschien kunnen ze een situatie bedenken waarin het juist wel handig is om te schatten en een andere wanneer juist niet. Oefen daarna samen nog enkele schatsommen om te controleren of de leerlingen weten hoe ze schattend moeten optellen tot en met 1000.

Aandachtspunten

Laat leerlingen die moeite hebben met het schattend optellen eerst oefenen met afronden en met het aftrekken met honderdvouden. Let erop dat leerlingen die er lang over doen niet de som precies uitrekenen en het antwoord afronden, maar juist de getallen in de som afrondt, door steeds te vragen welke schatsom de leerling gebruikt.