Schattend delen van een getal t/m 100

Algemeen

De leerlingen leren schattend delen tot en met 100 door het deeltal af te ronden naar een getal dat deelbaar is door de deler.

Belang

Schattend rekenen is een belangrijk onderdeel van de rekenleerlijn. Schatten doe je regelmatig in het dagelijks leven en heeft verschillende functies: het snel en makkelijk hoofdrekenend uitrekenen van een (lastige) som, een controle voor de precieze uitkomst of het maken van een schatting die past bij de context. Leg de leerlingen deze verschillende functies uit en ga erover met ze in gesprek tijdens de instructieles.

Introductie

Je oefent met de leerlingen deeltafelsommen op drie manieren: met visuele ondersteuning, abstract en in een verhaalsom.

Instructie

Eerst leg je uit wat de het deeltal, de deler en het ongeveer-teken zijn. Dan vertel je de leerlingen dat je bij schattend delen steeds zoekt naar de een deeltal dat deelbaar is door de deler. Bij lage getallen zijn dit getallen uit de deeltafel. Vertel dat schattend delen anders is dan bijvoorbeeld schattend optellen of aftrekken, waar je makkelijker getallen kunt afronden op ronde getallen. Bij schattend delen kun je niet alle ronde getallen gebruiken. Je laat het schattend delen stap voor stap zien. Leg uit dat je eerst kijkt naar de getallen van de tafel van de deler. Zoek welke uitkomst het dichtst bij het deeltal ligt. Daarna kun je de som uitrekenen. Daarna oefenen de leerlingen door de deelsom te zoeken die het dichtst bij de schattende deelsom ligt. Vervolgens gaan de leerlingen zelf deelsommen schatten. Leg hierna uit dat het soms ook mogelijk is om het deeltal af te ronden naar een tienvoud. Laat dit stap voor stap zien met behulp van de som 59 : 3 ≈. Laat daarna de leerlingen zelfstandig de sommen schatten en vraag hoe ze hebben afgerond. Bespreek daarna samen of de uitkomsten meer of minder zijn dan de schatting en hoe je dat kunt weten. Doorloop hierna de stappen van het uitrekenen van schattende deelsommen in een verhaalsom.

Controleer of de leerlingen deelsommen ongeveer kunnen uitrekenen door hen de volgende vragen te stellen:
- Wanneer is het handig om te schatten?
- Kun je op alle tienvouden afronden? Wanneer wel en wanneer niet?

Inoefening

Eerst oefen je het uitrekenen van een schatsom. Vervolgens schat je een uitkomst waarbij de vraag is 'Waar ligt het antwoord tussen?' en daarna een schatsom in verhaalvorm.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om schattend te kunnen delen, omdat je dan snel weet hoeveel je iets ongeveer kunt verdelen. Controleer of de leerlingen de instructie hebben begrepen door een aantal lijmstiften te verdelen over drie dozen. Ongeveer hoeveel per doos? Zijn er dan nog stiften over?

Aandachtspunten

Wanneer leerlingen moeite hebben met het schattend delen met getallen tot en met 100, dan kun je de leerlingen met concreet materiaal laten oefenen. Begin eerst met kleinere deelsommen, bijvoorbeeld 19 blokjes die opgedeeld moeten worden in 2 groepen en maak de aantallen vervolgens groter. Laat ze de getallen uit de deeltafel van de deler opschrijven om een juiste schatsom te kunnen maken.