Cijferend aftrekken van kommagetallen t/m 100

Algemeen

De leerlingen kunnen kommagetallen t/m 100 cijferend aftrekken, met en zonder overschrijding.

Belang

Bespreek met de leerlingen dat het handig is als je getallen cijferend kunt aftrekken die je niet in één keer uit je hoofd kan uitrekenen. Je kunt zo handig en snel meerdere kommagetallen van elkaar aftrekken.

Introductie

Op het digibord staat een som in verhaalvorm. Vraag de leerlingen wat de juiste uitkomst is. Vraag ook hoe zij dit hebben uitgerekend.

Instructie

Als je gaat cijferen met kommagetallen staan er ook cijfers achter de komma. Dit noemen we decimalen. Leg uit wat de cijfers achter de komma betekenen: één cijfer achter de komma noemen we tienden, twee cijfers achter de komma noemen we honderdsten, drie cijfers achter de komma noemen we duizendsten. Bij cijferend aftrekken zet je de getallen van de som onder elkaar met het eerste getal van de som bovenaan en reken je van rechts naar links. Leg de betekenis van alle letters in het HTEthd-schema uit. Leg stap voor stap uit uit hoe je rekent bij cijferend aftrekken met tienden. Trek eerst de getallen uit de kolom van de tienden van elkaar af zeg hardop welke tussensom je maakt. Geef aan dat er een tekort is. In dat geval leen je bij de eenheden en schrijf je in het onthoudhokje op wat er overblijft. Trek dan het getal bij de tienden van het getal dat in het onthoudhokje staat af. Daarna trek je de eenheden van elkaar af. Gebruik daarbij het getal dat je in het onthoudhokje hebt gezet. Nu heb je de som cijferend uitgerekend. De komma verandert nooit van plek. Leg dit ook stapsgewijs uit voor cijferen met honderdsten, duizendsten en een ongelijk aantal decimalen. Laat de leerlingen na elke instructie zelf oefenen met cijferen met 1, 2, en 3 decimalen en een ongelijk aantal decimalen.

Controleer of de leerlingen cijferend kunnen aftrekken met kommagetallen door de volgende vragen te stellen:
- Waarom is het handig om cijferend af te kunnen trekken?
- Wat gebeurt er met de komma?
- Wat betekenen de letters: H T E t h d ?
- Waar begin je altijd bij cijferend rekenen?
- Reken deze sommen uit door te cijferen en de getallen onder elkaar te zetten: 7,4 - 2,7 en 29,25 - 12,84

Inoefening

De leerlingen oefenen met cijferend aftrekken door getallen met 1, 2 en 3 decimalen van elkaar af te trekken.

Afsluiting

Je bespreekt met de leerlingen nog eens dat het belangrijk is om cijferend te kunnen aftrekken met kommagetallen tot en met 100, omdat je zo op een handige manier sommen kunt uitrekenen. Controleer of de leerlingen dit kunnen door hen zelf sommen te laten bedenken door cijfers naar het schema te slepen. Zorg ervoor dat er verschillende sommen aan bod komen, waarbij er tekorten zijn bij diverse onderdelen (eenheden, tienden, honderdsten en duizendsten).

Aandachtspunten

Voor de leerlingen die moeite hebben met cijferen, herhaal je de betekenis van H T E t h d en hoe je getallen in een schema plaatst. Markeer eventueel de tussensommen van boven naar beneden zodat het duidelijk zichtbaar wordt wat je van elkaar aftrekt. Leerlingen die het cijferen al beheersen kunnen de instructie overslaan en mogen de sommen direct cijferend uitrekenen zonder de hulpsommen te noteren.